Patricia had seks in ruil voor geld

Patricia (18) uit Zambia groeide op in armoede. “Mijn ouders zijn landloze boeren en regelmatig hadden we zelfs geen eten.” Toch liep Patricia vanaf haar vijfde iedere ochtend zeven kilometer naar school. Haar tante betaalde het schoolgeld. “Het was zwaar maar ik was apetrots dat ik naar school mocht. Veel buurkinderen hadden dat geluk niet.”

Patricia was een goede leerling en na de basisschool ging ze naar een kostschool in de buurt van de stad Lusaka. Helaas kon haar tante het schoolgeld een jaar geleden niet meer betalen. Patricia werd overgeplaatst naar een goedkopere school op een uur rijden van haar ouderlijk huis. Er was geen slaapgelegenheid op school, dus er werd besloten dat Patricia met twee andere meisjes een kleine kamer moest huren. Buiten het terrein van de school en met maar weinig bescherming voor de drie tieners.

Cadeautjes en geld

Enkele maanden na de verhuizing leerde het meisje Peter kennen, een jongen uit de buurt. Hoe oud hij was, dat weet ze niet precies. “Ik denk 22 of misschien ouder”, vertelt ze verlegen. Peter was erg lief voor Patricia. “Hij gaf me cadeautjes, zoals een flesje drinken of zeep. Soms gaf hij me ook geld.” Liever had Patricia dit niet aangenomen maar ze kon het goed gebruiken. Ze had amper geld om eten te kopen. “Ook begon Peter met me te flirten. Ik wilde nog geen seks, maar hij bleef aandringen en beloofde met me te trouwen. Ik durfde niet langer te weigeren.”

Bevelen opvolgen

Door de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen in Zambia wordt van meisjes vaak verwacht dat ze bevelen van mannen en jongens klakkeloos opvolgen. “Bovendien kennen meisjes dikwijls hun rechten niet”, vertelt Beatrice Banda Muunza, community development facilitator van Plan Zambia. “Laat staan dat ze weten hoe ze voor zichzelf op moeten komen.”

Geen condooms

Patricia kende de risico’s van seks, maar durfde niet te eisen dat de jongen een condoom zou gebruiken. Bovendien vertrouwde ze condooms niet. “Peter had me eerder verteld dat condooms niet werken.” Toen ze erachter kwam dat ze zwanger was, vertelde ze dit direct aan Peter. “Hij reageerde boos. Hij wilde geen kind. Wel beloofde hij dat hij me financieel zou helpen met de baby, maar sinds dat gesprek hebben we geen contact meer met elkaar gehad.”

Vier maanden zwanger

Inmiddels is Patricia vier maanden zwanger. Vorige week heeft ze het pas aan haar ouders verteld. “Die waren erg teleurgesteld in mij. Hier op school lachen klasgenoten me uit en pesten me. Ik voel me verdrietig en depressief en heb last van hoofdpijn en misselijkheid.”

Abortus met een stok

Gelukkig zijn de twee meisjes met wie ze de kamer huurt wel lief voor haar. “Ze steunen me en overtuigden me om niet zelf abortus te plegen.” Abortus is in Zambia alleen in zeldzame gevallen toegestaan, zoals bij verkrachting of als het leven van de moeder in gevaar is. Jonge meisjes proberen daarom soms op gevaarlijke manieren de zwangerschap te beëindigen. Ze slikken bijvoorbeeld veel pillen met traditionele kruiden om een miskraam op te wekken. Sommigen steken zelfs een stok bij zichzelf naar binnen. Verschillende meisjes zijn hierbij al overleden.

Beste van maken

“Ik moet er nu maar het beste van maken en probeer zo lang mogelijk op school te blijven.” Patricia hoopt na de bevalling zo snel mogelijk terug te keren naar school. “Misschien dat mijn moeder dan voor de baby kan zorgen. Ik wil dolgraag journalist worden. Ik hou van boeken lezen, verhalen schrijven en van Engels.” Patricia beseft dat dat dit er waarschijnlijk niet in zit. Ze zou dan na de middelbare school moeten doorstuderen. En daar is geen geld voor. “Mijn leven staat in het teken van geen geld hebben”, zegt ze. “Zelfs deze zwangerschap is daar mee begonnen.”

Plan strijdt tegen tienerzwangerschappen

Elk jaar bevallen 2 miljoen meisjes jonger dan 15 jaar. Veel meisjes die jong zwanger worden, moeten noodgedwongen stoppen met school en hebben weinig kans op een betaalde baan. Plan wil tienerzwangerschappen voorkomen en informeert meisjes met trainingen en voorlichtingscampagnes over geboorteplanning. Zo kunnen meisjes goed onderbouwde beslissingen nemen over hun lichaam en hun toekomst. Meisjes moeten zelf kunnen bepalen wanneer en met wie ze kinderen krijgen. Plan roept overheden ook op om seksuele voorlichting en voorbehoedsmiddelen makkelijk toegankelijk te maken voor meisjes.