Julia: van slachtoffer tot strijdster tegen kinderhandel

Toen de vriendelijke vrouw aan de Ugandese Julia* (20) voorstelde om naar de hoofdstad te verhuizen zodat ze daar weer naar school kon, leek dat een goed idee. De vrouw was in de afgelopen tijd zo lief voor haar geweest. Ze gaf haar kleine cadeautjes en was echt een vriendin geworden. Julia vertrouwde haar en besloot mee te gaan. Al snel bleek dat geen goede beslissing.

“Ik kom uit een eenvoudige plattelandsfamilie. Ik woonde met mijn moeder, broer en twee zussen in een klein huisje, totdat mijn moeder overleed. Ik was toen acht jaar. Gelukkig konden we bij mijn oma gaan wonen, maar er was vanaf dat moment niet meer genoeg geld om elke dag naar school te gaan. Soms konden we een tijdje gaan, soms ook niet. Vreselijk vond ik dat.”

Een grote leugen

Een jaar later, Julia’s zus was net op zestienjarige leeftijd uitgehuwelijkt, kwam er een vrouw naar het dorp. “Ze was ontzettend aardig. Ze hielp me door af en toe spullen te geven die ik nodig had. We werden vrienden van elkaar. Na een tijdje vertelde ze dat ze een huisje had geregeld in de hoofdstad Kampala. Daar konden we samen gaan wonen en ik kon daar naar school. Het klonk geweldig, ik miste school echt.” Julia besloot mee te gaan. Daar aangekomen bleek het verhaal een grote leugen. “Ik kwam in een sloppenwijk terecht. De vrouw die me meegelokt had probeerde een sekswerker van me te maken, het werk dat ze zelf ook deed. Al snel bleek dat de mogelijke klanten mij te jong vonden. Ik was tenslotte nog maar negen. Ze besloot dat we moesten wachten tot ik twaalf was, maar ik moest natuurlijk tot die tijd wel geld voor haar verdienen als huishoudster.”

Onveilig

In diverse gezinnen moest Julia voor de kinderen zorgen, koken en het huis schoon maken. “Als iets niet goed schoon was of als ik vijf minuten later was met het eten, dan werd ik geslagen.” In een van de gezinnen waar Julia werkte, werd ze ’s nachts aangerand door een vriend van de familie. “Ik voelde me onveilig daar en wilde weg. Gelukkig liet de familie me gaan. Van het geld dat ik in de afgelopen maanden had verdiend heb ik nooit iets gezien.”

Eindelijk praten

Julia moest terug naar de sloppenwijk. “Ik zat alleen thuis tot er weer een nieuw gezin voor me was gevonden.” Julia wist niet dat ze op dat moment in de gaten werd gehouden door een medewerker van een lokale ngo; ze zat tenslotte als jong meisje in haar eentje thuis en niet op school. “De maatschappelijk werker was heel vriendelijk. Ik kon goed met haar praten; eindelijk kon ik mijn verhaal aan iemand kwijt. Ze vertelde dat ik in een opvanghuis kon gaan wonen met meisjes die ook allemaal waren verhandeld. Ik kon daar dan naar school.” Julia besloot mee te gaan. “Ook werd mijn oma op de hoogte gebracht van mijn situatie. Ze was ontzettend blij om te horen dat het nu goed met me ging. Tot die tijd had ze namelijk geen idee waar ik was!”

Jongerenlobbyisten

Julia woont nog steeds in het opvanghuis en heeft het er goed. “Het is fijn dat we ons verhaal kwijt kunnen en dat we elkaar begrijpen. En ik ga weer naar school. Ik volg vakken over religie, ondernemerschap en kunst.” In het opvanghuis, dat onder andere wordt gerund door de Girls Advocacy Alliance (GAA), krijgen de meiden naast hun opleiding ook de kans om jongerenlobbyist te worden. “Ik was meteen geïnteresseerd. We leren over de gevaren van kinderhandel, commercieel sekswerk, kindhuwelijken en kinderarbeid. Met deze informatie kan ik nu voor andere meiden opkomen; iets dat ik altijd al wou doen.”

Club tegen kinderhandel

Op school bleken Julia’s leeftijdgenoten bijvoorbeeld bijna niets te weten over kinderhandel en hoe ze kunnen voorkomen dat ze hier slachtoffer van worden. “Met hulp van GAA heb ik daarom met zeven andere leerlingen een Anti-Trafficking Club opgericht. We informeren jongeren en houden toespraken. En we doen het heel goed. Ondertussen is de club al gegroeid tot bijna 50 leerlingen! Ons grootste succes is toch wel het sluiten van de motorcycle stage. Vlak naast onze school was een plek waar je gebruik kon maken van een soort motortaxi. Er waren behoorlijk wat leerlingen die dat deden. Maar het was erg lastig om te zien wat nou een echte taxi was en wat niet… Elke maand waren er nieuwe verhalen van meisjes die door een neptaxi waren meegenomen en vervolgens werden verhandeld. We hebben alle leerlingen eerst geleerd hoe ze de echte taxi’s kunnen herkennen. En daarnaast hebben we ervoor gezorgd dat de standplaats is gesloten.”

Hou je sterk

Julia is blij dat ze een voorbeeld kan zijn voor andere jongeren. “Natuurlijk vind ik het niet leuk dat ik soms tegengewerkt word. Maar ik weet het altijd om te buigen naar iets positiefs. Iets dat me juist kracht geeft.” Haar tip voor startende jongerenlobbyisten: “Houd je sterk, blijf rechtop staan en werk hard.” Zelf wordt Julie geïnspireerd door twee vrouwen. “Allereerst mijn moeder, die helaas niet meer leeft. Ondanks haar zware leven, heeft ze mij toch op de wereld gezet. Mijn andere voorbeeld is de Ugandese muzikante Juliana Kanyomozi. Zij zingt over sterke en dappere Afrikaanse vrouwen. Zij inspireert me echt. Zelf gebruik ik ook muziek om informatie over te brengen bij anderen. Dat werkt heel goed.”
Als Julia niet bezig is met school of haar werk als jongerenlobbyist, dan leest ze graag een boek. “Of ik schrijf een gedicht of een lied. Na afronding van mijn studie wil ik graag journalist worden en uiteindelijk nieuwslezer. Zo denk ik dat ik goed kan blijven opkomen voor de rechten van meisjes in mijn land!”

Girls Advocacy Alliance

In de Girls Advocacy Alliance werken Plan International Nederland, Terre des Hommes en Defence for Children – ECPAT samen met het ministerie van Buitenlandse Zaken aan het uitbannen van geweld tegen meisjes en jonge vrouwen en aan het versterken van hun economische kansen. Het programma loopt van 2016 tot en met 2020 en wordt uitgevoerd in Bangladesh, India, Nepal, de Filippijnen, Ethiopië, Ghana, Kenia, Liberia, Sierra Leone en Uganda. Een belangrijke activiteit in het programma is het trainen en begeleiden van jongeren lobbygroepen.

*vanwege haar privacy noemen we niet haar echte naam