Samreen wordt chirurg en niemand houdt haar tegen
Nadat haar vader het gespaarde geld voor haar vervolgopleiding had afgenomen, sprokkelde Samreens (19) moeder het benodigde bedrag opnieuw bij elkaar. Er is niets wat deze jonge Indiase tegenhoudt om chirurg te worden. Ook haar burka niet – die zet ze gewoon af als het nodig is. Intussen is ze druk bezig om andere ouders te overtuigen van het belang van onderwijs voor hun dochter.
“Ik heb nooit het gevoel gehad dat mijn vader en moeder mij anders hebben behandeld dan mijn broertje, tot het moment dat ik op mijn vijftiende de middelbare school had afgerond”, vertelt Samreen uit Haiderabad, op de bank in haar woning in het centrum van de hectische Indiase metropool. Ondanks haar uitstekende cijfers en ambitie om chirurg te worden, besloot haar vader het gespaarde geld voor haar vervolgopleiding aan zijn familie te geven. “Ze zeiden dat het beter was als ik voortaan voor het huishouden zou zorgen, of – als ik per se wilde studeren – Arabisch ging leren, de taal van de islam. Volgens mijn ooms en tantes zou een echte studie complete geldverspilling zijn.”
Lees ook: Subhashini klimt op de barricaden tegen kindhuwelijken
Goede kansen op de arbeidsmarkt
Het moment dat je in India van de middelbare school komt, is erg belangrijk. De keuze die er dan wordt gemaakt, kan je maken of breken. Voor meisjes betekent een vervolgstudie goede kansen op de arbeidsmarkt en dus een leven waarin ze niet volkomen afhankelijk zullen zijn van hun toekomstige man. Dat haar vader, die tijdens het interview aan het werk is, haar toen in de steek liet, emotioneert haar nog steeds. Maar ze verdedigt hem ook, terwijl ze naast haar moeder haar verhaal doet. “Mijn vader is doofstom en gemakkelijk beïnvloedbaar. Intussen heeft ‘ie spijt. Nu is hij er juist heel scherp op dat ik kansen krijg.”
Om haar verloren schoolgeld opnieuw bij elkaar te sprokkelen, ging Samreens moeder aan het werk. “Als meisjes niet zijn opgeleid, krijgen ze een hoop te verduren in hun leven, omdat ze dan niet op zichzelf kunnen terugvallen”, aldus de 35-jarige Rasia, die uit ervaring spreekt. “Mijn eigen moeder stierf toen ik nog heel klein was, waarna mijn grootvader de zorg voor mij en mijn zes zussen voor zijn rekening nam. Het was een gunst die hij ons verleende, waarvoor ik hem dankbaar ben. Maar een studie zat er niet in. Er was haast bij om die zeven meisjes voor hun achttiende uit te huwelijken en een bruidsschat op te hoesten. Ik was vijftien toen ik trouwde met een man van achttien jaar ouder. En twee jaar later kreeg ik Samreen.”
Zelf is ze voorlopig nog niet van plan om haar dochter weg te geven. “Ze is nog maar negentien. Als ze een jaar of 23 is, zullen we er eens goed naar kijken”, aldus Rasia. Ze is niet van plan om Samreen de keuze voor een bepaalde echtgenoot op te leggen, zoals haar is gebeurd. “Wij zullen een keuze maken, maar zij moet zich er wel in kunnen vinden. Anders gaat het niet door.”
Ene oor in, andere oor uit
Die progressieve houding ten opzichte van de uithuwelijking en de opleiding van haar dochter, komt Rasia overigens wel op flink wat commentaar te staan vanuit de overwegend conservatieve gemeenschap waarin ze leven. “Veel Indiërs denken dat hoe langer je dochter naar school gaat, hoe slimmer ze wordt en hoe meer ruzie je daardoor met haar zal krijgen en hoe verder ze van je verwijderd raakt. Als mensen dat tegen me zeggen, denk ik: ene oor in, andere oor uit.”
Rasia is niet de enige sterke vrouw die Samreen vooruit helpt. Haar inspiratiebron is haar tante, de zus van haar moeder. Net als Rasia moest ook zij met gezwinde spoed, zonder studie, het huwelijk in. “Ik weet niet hoe, maar het is haar gelukt om tot haar zeventiende op school te blijven. Toen trouwde ze met een man die haar stimuleerde om verder te studeren. Intussen heeft ze twee masters en werkt ze bij een NGO.”
Andere meisjes inspireren
Zoals Samreen zich geïnspireerd voelt door haar tante, hoopt zij op haar beurt andere meisjes te inspireren om op te staan tegen onderdrukking. Dat doet ze door deel te nemen aan de jongerenlobbygroep van de Girls Advocacy Alliance (GAA), een programma van Plan International Nederland, Terre des Hommes en Defence for Children – ECPAT en het Ministerie van Buitenlandse Zaken, dat zich inzet voor gelijke rechten en kansen voor meisjes en jonge vrouwen. Door lokale partnerorganisaties te steunen en netwerken te versterken, willen de organisaties korte metten maken met kindhuwelijken, kinderhandel en geweld tegen meisjes en jonge vrouwen in tien landen in Afrika en Azië. De oplossing zit ‘m onder andere in het tegengaan van economische uitsluiting door de toegang tot onderwijs voor meisjes te verbeteren.
De hoofdrolspelers binnen GAA zijn de zogeheten youth advocates, zoals Samreen, die samen een groeiend netwerk vormen van jonge meiden, maar ook jongens die verandering teweeg willen brengen. Ze krijgen speciale trainingen die ze leren hoe ze hun boodschap onder de aandacht moeten brengen bij andere meisjes en hun ouders, maar ook religieuze leiders, lokale overheden en andere beslissers.
Samreen richt zich voornamelijk op ouders. “Ik wil ouders die van plan zijn hun minderjarige dochter uit te huwelijken, overtuigen van het belang dat hun dochter eerst haar opleiding afmaakt. Uiteindelijk zijn zij degenen die dit bepalen, dus hen moet ik vertellen dat er geen verschil is tussen een meisje en een jongen, mits je het meisje dezelfde kansen geeft als de jongen.”
