“Ook zonder man red ik het in het leven”

Lumasha groeide op in een gewelddadig gezin. Ook op school en in relaties werd ze misbruikt en mishandeld. Toen ze op haar 15^e ook nog eens zwanger raakte, zag ze de toekomst somber in. De opleiding die ze nu volgt dankzij Plan International en Return to Sender geeft haar weer hoop. “Mijn belangrijkste doel is om mijn dochters een betere jeugd te geven dan ik had.”

Lumasha (25) heeft vooral pijnlijke herinneringen aan haar jeugd. “Dagelijks zag ik als klein meisje hoe mijn vader mijn moeder sloeg en schopte”, vertelt de Keniaanse. Ze heeft één oudere zus en twee jongere broertjes. Eén keer probeerde ze haar moeder te beschermen maar kreeg toen zelf klappen. “Ik moet nog steeds huilen als ik aan dat moment terugdenk.”

Met een lege maag naar bed

Toen Lumasha 7 jaar was, zag haar moeder geen andere uitweg dan met haar kinderen bij haar man weg te gaan. Ze verhuisden naar Kibera – de grootse sloppenwijk van Oost-Afrika – waar ze terechtkwamen in een golfplaten hutje zonder elektriciteit, stromend water of toilet. Ze hadden nauwelijks te eten. “Af en toe kwam mijn oma wat geld brengen zodat we eten konden kopen, maar vaak gingen we met een lege maag naar bed”, herinnert Lumasha zich. Haar moeder, die verbitterd en getraumatiseerd was door het geweld tijdens haar eerdere huwelijk, reageerde dit af op Lumasha. “Steeds vaker begon ze me te slaan.”

Op school ook niet veilig

Ook op school voelde de inmiddels 13-jarige Lumasha zich niet meer veilig toen de onderdirecteur haar begon lastig te vallen. “ ’s Avonds moest ik boeken bij hem thuis langsbrengen. Ik durfde dit niet te weigeren omdat hij veel gezag genoot binnen de gemeenschap. Maar vervolgens lokte hij me naar binnen en probeerde me zijn bed in te krijgen”, vertelt Lumasha, die de 30-jarige man met moeite van zich af wist te houden. Haar moeder dwong haar om naar school te blijven gaan. En de volgende keer dat ze boeken bij de onderdirecteur thuisbracht, verkrachtte hij haar. Die dag besloot Lumasha nooit meer naar school terug te keren; ze maakte haar basisschool nooit af.

Gewelddadige relatie

Lumasha, die inmiddels 14 was, leerde een 20-jarige jongen kennen die haar cadeautjes gaf en lief voor haar was. “Ik voelde me veilig bij hem. Vanwege de mishandelingen thuis besloot ik bij hem in te trekken en al snel trouwden we.” Maar ook hij bleek gewelddadig te zijn. Om kleine dingen werd hij woedend, hij sloeg en schopte Lumasha en hield er andere vriendinnen op na.

Toch geen abortus

Lumasha kon de mishandelingen niet meer aan en besloot terug te keren naar haar moeder. Maar op dat moment ontdekte de tiener dat ze zwanger was. “Mijn wereld stortte in want dit zou een enorme schande voor mijn familie zijn”, vertelt ze. Ze overwoog een abortus, ook al is dat in Kenia verboden, maar toen ze hoorde dat veel meisjes in Kenia dit niet overleven, zag ze hier op het laatste moment vanaf. Schoorvoetend vertelde Lumasha haar moeder over de zwangerschap. Die reageerde woedend en dwong haar om terug te keren naar haar man. Nadat de mishandeling opnieuw begon na de geboorte van dochter Naima, besloot Lumasha definitief bij haar man weg te gaan en met haar baby bij haar moeder te gaan wonen.

Grote geldzorgen

De familie hield ernstige geldzorgen. Toen haar dochtertje 2 jaar was en Lumasha geen borstvoeding meer gaf, vond ze een baantje als kindermeisje. Daar kreeg ze maar 3000 Keniaanse shilling (€ 26) per maand voor, ver onder het Keniaanse minimumloon van 13.000 Keniaanse shilling (€ 115) per maand. “Omdat ik zelfs mijn basisschool niet had afgemaakt, konden mensen eenvoudig misbruik van me maken”, vertelt de Keniaanse.

Geen toekomst zonder man

Lumasha is in Kenia geen uitzondering. Meer dan 26 procent van de Keniaanse jongeren is werkloos en meer dan 60 procent van de Kenianen heeft zijn of haar middelbare school niet afgemaakt. Hierdoor zijn veel van hen economisch afhankelijk van anderen en zijn meisjes en jonge vrouwen extra kwetsbaar. “Mensen in mijn omgeving bleven maar op me inpraten dat ik geen stabiele toekomst zou hebben zonder man.” In 2014 stemde ze daarom opnieuw in met een relatie en in 2016 trouwden ze. Ook deze relatie was echter geen succes.

Na een jaar raakte Lumasha weer zwanger. “Ik was zo boos en verbitterd dat ik mijn dochter sloeg”, vertelt ze terwijl haar ogen zich vullen met tranen. “Ik vind dit zo erg en schaam me er heel erg voor.”

“Deze groep heeft mijn leven gered”

Lumasha kwam in 2017 in contact met de Kibera Girls Club, onderdeel van de Girls Advocacy Alliance. Dit is een door Plan International ondersteund programma dat meisjes helpt en ondersteunt om zich te organiseren en op te komen voor hun rechten. “Deze groep heeft mijn leven gered”, vertelt ze. Zo durfde ze in de groep voor het eerst over haar afschuwelijke ervaringen te spreken.

Plan International geeft de meiden ook een life skill training waarbij ze leren om kritisch en creatief na te denken en om zelf problemen en conflicten op te lossen. Hierdoor besefte Lumasha dat ze ook op eigen benen kan staan.

Leren over opvoeding

Tijdens de child protection training van Plan International leerde ze hoe ze goed voor haar kinderen kon zorgen. “Ik realiseerde me hoe erg het was dat ik mijn dochter sloeg. Door de trainingen werd ik rustiger en leerde hoe ik beter voor haar kon zorgen”, vertelt Lumasha. Tegenwoordig staat ze zelf ouders bij die eerder hun kinderen mishandelden. Ook coacht ze meiden die op het punt staan om op jonge leeftijd te trouwen of verstrikt zitten in een gewelddadig huwelijk.

Doel in het leven

Inmiddels zijn haar dochters 1,5 en 10 jaar oud en woont ze met hen in een huisje naast dat van haar moeder. Via Plan International doet ze nu een beroepsopleiding tot kleermaakster. “Tijdens deze opleiding leer ik jurken en andere kledingstukken maken”, vertelt de Keniaanse. “Na de opleiding zou ik graag een naaimachine willen kopen en mijn eigen bedrijf starten”, vertelt Lumasha. “Dankzij de beroepsopleiding zie ik de toekomst met vertrouwen en hoop tegemoet.”

Met het inkomen als naaister hoopt ze voortaan zelf haar twee dochters en haar moeder te kunnen onderhouden. “Mijn belangrijkste doel in mijn leven is om mijn dochters een betere jeugd te geven dan ik had.”

Dit project in Kenia wordt gesponsord door Return to Sender. Dankzij de producten die zij verkopen, kan Plan International jonge vrouwen een beroepsopleiding geven en daardoor een betere toekomst.