Oekraïense kinderen bouwen een nieuw leven op in Polen

Het integratiecentrum voor vluchtelingen in Warschau is een levendige plek, vol kleurrijk speelgoed en vrouwen en kinderen die in het Oekraïens met elkaar praten. Het is een van de vluchtelingencentra in Polen die is opgezet door Plan International en de HumanDoc Foundation.

“Elke maand komen er zo’n tweehonderd mensen langs,” vertelt Inna Kokhanova, casemanager bij het centrum. Zelf is ze ook gevlucht, samen met zo’n 1,4 miljoen andere Oekraïense vluchtelingen die zich sinds het uitbreken van de oorlog hebben aangemeld in Polen. “Het centrum is een veilige plek waar gevluchte kinderen en hun families steun kunnen vinden bij hun integratie.”

Van juridisch advies tot Poolse les

Het centrum ondersteunt vluchtelingen op verschillende manieren: van clubs voor moeders tot Poolse taallessen en psychosociale steun. “We kijken naar hun situatie en bieden passende hulp.”

Professionals die gespecialiseerd zijn in posttraumatische stressstoornissen geven er therapie aan kinderen en hun ouders. De meeste therapeuten zijn Oekraïens, waardoor het voor hen makkelijker is om met de moeders en kinderen in het centrum te praten. Ook veel volwassenen hebben mentaal last van de oorlog. Kinderen merken dit op: de zorgen van de ouders veroorzaken stress bij het kind. Daardoor kunnen ze zich minder goed ontwikkelen en voelen ze zich onveilig. Om te zorgen dat deze impact minimaal is, is het belangrijk dat ouders en kinderen de juiste steun krijgen.

“Het normale leven verdween”

Natalia bezoekt het centrum regelmatig. Ze is lerares Engels en vertaler en komt uit het zuidoosten van Oekraïne. In maart 2022 vluchtte ze met haar moeder en drie kinderen naar Polen. Ze bezoekt het centrum vooral voor haar vijfjarige zoon Pavel, die een beperking heeft.

“Pavel begon pas met praten toen hij al vier jaar oud was,” vertelt Natalia. “Hij ging in Oekraïne naar een logopedist, maar toen de oorlog begon, stopte dat. Het normale leven verdween.”

Extra moeilijkheden

In plaats daarvan moesten Natalia en Pavel vluchten. Ze maakten een traumatische en angstaanjagende tocht. Voor veel kinderen met een beperking brengt de oorlog extra moeilijkheden met zich mee.

Bij het integratiecentrum kon Pavel zijn logopedie-programma weer oppakken, met de hulp van Oekraïense therapeuten en psychologen. “Het programma bestaat uit elf sessies,” vertelt Natalia. “Hij heeft er pas één gehad, maar hij gaat nu al vooruit.”

Ruggengraat en verbinding

Daryna ontvluchtte Oekraïne samen met haar moeder Iryna. Nu werken ze in Lódz, twee uur van Warschau, in een van de negen Spynka centra die ondersteund worden door Plan International.

Deze centra zetten in op het ondersteunen van onderwijs van Oekraïense en Poolse kinderen in heel Polen. In het Oekraïens betekent ‘spynka’ ruggengraat of ruggensteun, in het Pools iets dat dingen met elkaar verbindt. Passende betekenissen voor de families die de centra bezoeken.

Lesgeven

Bij Spynka konden Daryna en Iryna zich laten omscholen, waardoor ze nu les mogen geven op Poolse kinderopvangcentra. “We leerden bijvoorbeeld over voeding en hygiëne, maar natuurlijk ook over werken met kinderen,” vertelt Daryna, die nu ook Pools leert. “We dansen, zingen en tekenen met ze en zorgen voor routine. Het past perfect bij me. Ik heb weer stabiliteit in mijn leven en ik verdien een geld met een leuke baan.”

Trots

Ook Maryna’s leven is door Spynka compleet veranderd. In Oekraïne werkte ze al vijftien jaar lang bij een bank. “Het was een goede baan en ik kon er goed van leven.” Maar toen begon de oorlog en moest ze vluchten.

Maryna kwam samen met haar zoontjes naar Polen. Door Spynka heeft ze nu weer een inkomen. “Het was fantastisch om mijn eerste salaris te krijgen,” zegt ze. “Het eerste wat ik kocht was lippenstift voor mezelf, speelgoed voor mijn jongste en een koptelefoon voor mijn oudste, Nikir. Ik was zo trots: ik kan mezelf redden in het buitenland!”

Ondersteuning

Plan International is sinds maart 2022 actief in Polen om te ondersteunen bij de toestroom van Oekraïense vluchtelingen. Dit wordt onder andere gedaan met middelen uit de Giro555-actie voor Oekraïne. We richten ons hierbij op onderwerpen waar we met onze expertise op aansluiten, zoals kindbescherming, psychosociale steun, onderwijs en het tegengaan van seksuele uitbuiting en seksueel geweld. Plan International focust hierbij extra op meisjes, omdat zij vaak het hardst geraakt worden door een crisis of conflict.