“Mijn mening is net zo belangrijk als die van een man”

Hoe belangrijk activisme is en waar dit toe kan leiden, dat weet de veertienjarige Yoselin maar al te goed. Samen met andere jonge activisten kreeg ze de kans om bij de vice-president van Guatemala aan te kaarten tegen welke problemen meisjes aanlopen in het land. En belangrijker nog, hoe de overheid aan oplossingen kan werken.

Op het platteland van Guatemala is nog een lange weg te gaan om gelijkheid tussen meisjes en jongens te bereiken, om de stereotypes te verslaan die ongelijkheid in stand houden. Yoselin ziet het gebeuren in haar omgeving, geweld tegen vrouwen komt regelmatig voor. Door zichzelf uit te spreken en andere meisjes te motiveren om hetzelfde te doen, wil ze dat meisjes beter voor zichzelf op kunnen komen: “Ik wil ze leren hoe ze zich kunnen uitspreken en verdedigen.”

Yoselin is het jongste lid van een groep van vier meiden die strijden voor betere rechten in Guatemala. Ze ontmoette Heydi, Lesly en Vidalía op een bijeenkomst van Plan International. De vier zijn vastberaden om meer meiden in hun omgeving te activeren. Nog te vaak worden vrouwen buitengesloten als er beslissingen genomen worden en als gevolg daarvan durven ze zich niet uit te spreken. Mannen worden als leiders gezien, vrouwen moeten zich bezighouden met koken, wassen en kinderen opvoeden.

Tegen mannen moet je opkijken

De vier jonge activisten zien dat vrouwen alleen worden uitgenodigd voor bepaalde bijeenkomsten in de gemeenschap, bijvoorbeeld over onderwijs, omdat dit onderwerp wordt gezien als onderdeel van de opvoeding – een vrouwentaak. “Ik heb nog nooit een vrouw zien deelnemen aan de dorpsraad”, zegt Vidalía. Het is allemaal terug te leiden naar wat in Latijns-Amerika ‘machismo’ wordt genoemd. Het idee dat er tegen jongens en mannen opgekeken moet worden. En dat vrouwen afhankelijk zijn van een man. Veel meisjes worden opgevoed met deze opvattingen en ongelijke verhoudingen, waardoor ze zich niet durven uit te spreken.

De vier meiden praten vaak over de problemen waar ze tegenaan lopen in hun omgeving. Zeker op het platteland worden kinderen vaak verwaarloosd of gaan niet naar school. Ook komt het voor dat meisjes gedwongen worden om te trouwen op jonge leeftijd, met tienerzwangerschappen tot gevolg. Het probleem is dat meisjes vaak niet weten wat hun rechten zijn. Bovendien is er nauwelijks zorg beschikbaar. Yoselin legt uit dat daar nog een probleem bijkomt, namelijk dat er veel onwaarheden over menstruatie worden verspreid. Er wordt negatief over gesproken en veel meisjes denken dat het een ziekte is.

Vrouwen zijn geen objecten

Yoselin wil dat vrouwen worden gezien als mensen, niet als objecten. Ze wil dat vrouwen gehoord worden. Niet alleen binnen de familie, maar ook op gemeenschapsniveau: “Ik weet dat mijn mening net zo belangrijk is als die van een man.”

In de praktijk blijkt het voor meisjes en jonge vrouwen nog vaak lastig om zich uit te spreken op dat niveau, laat staan veranderingen teweeg te brengen. Als ze al deel mogen nemen aan bijeenkomsten, dan krijgen ze vaak geen spreektijd. Of de vergaderingen duren tot ’s avonds laat en vinden plaats op een afgelegen plek, waardoor het voor (jonge) vrouwen niet veilig is om deel te nemen.

Toch veel bereikt

Ondanks de uitdagingen hebben Yoselin en haar mede-activisten al veel bereikt. Vol overtuiging en met vertrouwen in een betere toekomst activeren ze zoveel mogelijk meisjes en jonge vrouwen om zich uit te spreken. Onlangs nog was via het project van Plan International een bijeenkomst met meer dan tweehonderd meiden uit het hele land. Ze kwamen bij elkaar om te brainstormen over oplossingen voor de problemen waar ze tegenaan lopen. De meisjes konden zich vrij uitspreken, ook over onderwerpen waarover dat normaalgesproken moeilijk is, zoals seksuele rechten.

Heydi, een van de mede-activisten van Yoselin, werd na de bijeenkomst zelfs voor de nationale televisie geïnterviewd: “Ik ben trots om hier deel van uit te maken. Ik wil graag andere meisjes en jonge vrouwen helpen. Dit soort bijeenkomsten kunnen een groot verschil maken.”

Tot op het hoogste niveau

Yoselin en haar mede-activisten hadden het niet durven hopen, maar zelfs op het hoogste niveau wordt er naar hen geluisterd. Onlangs bezocht de vice-president van Guatemala de provincie waar de vier jonge activisten wonen. Ze kregen de mogelijkheid om de ongelijkheid in Guatemala aan te kaarten én om oplossingen aan te dragen hoe het beter kan in de toekomst. Een vice-president die daarnaar luistert is een mooi begin.