Leven zonder geweld: meisjes in Mali eisen verandering
“Er zijn momenten geweest waarop meisjes in Mali hun huis niet uit mochten, omdat het in de regio te gevaarlijk was.” Aanhoudend geweld, armoede en de gevolgen van de klimaatcrisis zorgen ervoor dat meisjes in Mali al lange tijd in onzekerheid leven. Ook de politieke situatie in het land is zeer instabiel en de rechten van meisjes en jonge vrouwen staan onder grote druk. Terwijl hun stem juist voor verandering zou kunnen zorgen. Daarom zorgen we er met het She Leads-programma voor dat honderden meisjes en jonge vrouwen hun plek op kunnen eisen in adviesraden, schoolbesturen en op andere plekken waar belangrijke beslissingen worden genomen.
Drie jaar terug vond er in Mali een coup plaats en viel de toenmalige regering. Sindsdien is de politieke situatie in het land erg instabiel. Dit leidt tot veel onzekerheid en geweldsuitbraken. Met name voor meisjes heeft dit grote gevolgen, vertelt Nene Goita, landencoördinator voor het She Leads-programma in Mali. “Hun situatie was al kwetsbaar, waardoor ze ook nu weer hard geraakt worden.”
Wankelen
De situatie in Mali is al jaren fragiel. Meer dan 2 miljoen kinderen in het land gaan niet naar school en één op de vijf Malinezen leeft van minder dan 2,15 dollar per dag. Ook zorgt het aanhoudende geweld ervoor dat het in sommige delen van het land erg onveilig is.
Daarnaast is Mali een van de ongelijkste landen ter wereld. Zo’n 85 procent van de meisjes en vrouwen in het land werd slachtoffer van geweld. Ze kregen bijvoorbeeld te maken met fysiek geweld, meisjesbesnijdenis, gedwongen huwelijken en vroege zwangerschappen.
En nu de crisis aan blijft houden, neemt het risico hierop enkel toe. Want wanneer er sprake is van instabiliteit, gaan meisjesrechten wankelen. “Er zijn zelfs momenten geweest waarop vrouwen en meisjes in bepaalde regio’s het huis niet uit mochten omdat het te gevaarlijk was.” Ook werden er op juridisch niveau stappen teruggezet. “We werkten met de vorige regering aan een wet om een einde te maken aan gendergerelateerd geweld”, vertelt Nene. “Dit staat nu stil, omdat we het nog niet eens kunnen worden over de bewoording.”
Er zijn zelfs momenten geweest waarop vrouwen en meisjes het huis niet uit mochten omdat het te gevaarlijk was
En bij die bewoording ligt ook voor de jonge activisten die meedoen aan het She Leads-programma een grote uitdaging. “De vrijheid van meningsuiting is in Mali sterk ingeperkt”, vertelt Nene. “Alles wat je zegt, zou je in de problemen kunnen brengen. Meisjes en jonge vrouwen kunnen daardoor ook niet over al hun problemen spreken, want ook dat kan negatieve gevolgen hebben.” Lees ook: She Leads lobbyt in Sierra Leone succesvol voor meer vrouwen in politiek
Lokale leiders
Toch laten Nene en de deelnemers aan het She Leads-programma zich hierdoor niet tegenhouden. “Door onze activiteiten aan te passen kunnen we toch blijven opkomen voor de rechten van meisjes”, vertelt Nene. “We richten ons in onze activiteiten meer op lokale leiders, in plaats van op nationaal niveau te werken. Zo werken we met dorpshoofden en religieuze leiders, die in hun gemeenschap vaak veel macht hebben. Op die manier hebben we ervoor kunnen zorgen dat veel meisjes en jonge vrouwen op lokaal niveau betrokken raken bij de beleidsvorming in hun regio, zodat zij er weer voor kunnen zorgen dat hun rechten op de agenda komen te staan.”
Groot en klein succes
En dat levert grote regionale successen op. Zo zijn er, vertelt Nene, al elf dorpen die kindhuwelijken in de ban hebben gedaan. “De dorpsleiders hebben een verklaring getekend waarin ze aangeven dat kindhuwelijken niet toegestaan zijn”, zegt ze. “Wanneer er in een dorp toch ouders of verzorgers zijn die hun dochter willen uithuwelijken, kunnen meisjes en jonge vrouwen terugvallen op deze verklaring om zo het huwelijk tegen te houden.” Ook nemen meisjes steeds vaker plaats in adviesraden. “Een van de meisjes is zelfs penningmeester geworden. Omdat meisjes nu gehoord worden bij de besluitvorming, kunnen ze echte, blijvende verandering teweegbrengen.”
Ook religieuze leiders spelen een belangrijke rol. “Het She Leads-netwerk heeft samengewerkt met het ‘Réseau Islam Population et Développement’ (RIPOD, een netwerk van religieuze leiders) om een boekje te produceren met religieuze argumenten die het belang van de participatie van meisjes en jonge vrouwen onderstrepen. Het laat zien hoe toegewijd zij zijn aan deze verandering.”
Omdat meisjes nu gehoord worden bij de besluitvorming, kunnen ze echte, blijvende verandering teweegbrengen
Maar ook de kleine stappen maken een groot verschil. “Dat meisjes in Mali voor zichzelf op durven te komen is al een enorme verbetering”, stelt Nene trots. “Vorige week vertelde een meisje nog dat ze door haar deelname aan She Leads wist hoe ze voor zichzelf op kon komen bij het dorpshoofd. Voorheen durfde ze dat niet. Dat we die cultuur van stilte doorbreken, is al een groot gewin.”
Toekomstdromen
Toch is gendergelijkheid in Mali nog ver weg. “Als we het hebben over gelijkheid en vrouwenrechten dan zijn stabiliteit en veiligheid echt randvoorwaarden”, stelt Nene. “Ik hoop dan ook dat de toekomst voor hen een stuk stabieler is. Het is mijn grootste droom om meisjes op de hoogste leiderschapsposities te zien: het liefst als president. Maar dat kan alleen als meisjes meer autonomie krijgen en de mogelijkheid hebben om te leren.” In de tussentijd blijven we werken aan hun zelfvertrouwen, zodat ze weten dat ze het in zich hebben om hun dromen waar te maken.
She Leads is een vijfjarig programma (2021-2025) van Plan International, Defence for Children-ECPAT, African Women’s Development and Communication Network (FEMNET) en Terre des Hommes, in strategisch partnerschap met het ministerie van Buitenlandse Zaken. We voeren She Leads uit in Uganda, Ethiopië, Kenia, Ghana, Mali, Sierra Leone, Liberia, Libanon en Jordanië.
