Kindhuwelijken voorkomen is een teamsport

Rood zand stuift op van de vlakte. Twintig jonge vrouwen uit Mozambique rennen in de brandende namiddagzon achter een oude voetbal aan. Alle spelers spelen op blote voeten, maar dat ze niet de beste spullen hebben maakt niks uit: het plezier in de sport staat voorop.

Een van de spelers is Eunice (18). Een paar jaar geleden werd in haar dorp een meisjesvoetbalteam opgericht. “In onze gemeenschap was voetbal altijd een mannensport”, vertelt ze. Maar daar komt nu verandering in. “Het team heeft ons zelfvertrouwen gegeven. We werken samen en zijn hard op weg om een goed team te worden.”

Woordvoerder voor meisjesrechten

Eunice staat binnen haar gemeenschap niet alleen bekend als een fanatiek voetballer, maar ook als woordvoerder voor meisjesrechten. Vijf jaar geleden leerde Eunice tijdens een training van Plan International over seksuele en reproductieve gezondheid en rechten. “Daarvoor wist ik bijna niks over mijn rechten. Ik zag veel kindhuwelijken en tienerzwangerschappen in mijn omgeving, maar ik wist niet dat ik hier iets aan kon doen. Ik dacht dat meisjes geen keuze hadden”, zegt ze.

“Mijn vriendinnen waren niet klaar voor het moederschap”, vertelt ze. “Nu hebben ze geen inkomen en geen opleiding afgerond. Vaak is armoede de reden voor families om hun jonge dochters uit te huwelijken, maar het betekent vaak ook dat meisjes arm blijven.”

Informatie is de sleutel tot vooruitgang

Na haar eerste training, had Eunice de smaak te pakken. Ze bezocht alle trainingen die erop volgden. Ook richtte ze een actiegroep op in haar dorp die momenteel tien leden heeft. Eunice deelt de informatie en vaardigheden die ze geleerd heeft bij de trainingen met de andere leden. Samen bespreken ze de problemen van kinderen en jongeren en manieren om hiermee om te gaan.

De activisten gaan vervolgens met jongeren in gesprek om hun kennis te delen. Zo vertellen ze jongeren dat het verboden is om voor je achttiende te trouwen en om zwangere meisjes van school te houden. Ze leren hen dat seks geen zonde is, maar ook dat je met voorbehoedsmiddelen een zwangerschap kunt voorkomen. Volwassenen leren ze dat het fout is om kinderen fysiek te straffen, dat kindhuwelijken een schadelijk gebruik zijn en dat meisjes evenveel waarde hebben als jongens.

“Mensen benaderen ons ook wanneer ze horen dat een meisje uitgehuwelijkt gaat worden”, vertelt Eunice. Vaak weet de groep het kindhuwelijk te voorkomen door met de familie in gesprek te gaan en gaat het meisje terug naar school.

Blijvende verandering

Volgens Nina Yengo, expert gender bij Plan International in Mozambique zijn jonge vrouwen zoals Eunice de sleutel tot verandering. Door met verschillende generaties te praten over moeilijke vraagstukken en daar zowel meisjes als jongens bij te betrekken, kunnen ze dingen in een ander perspectief zien en iets leren. “Gedrag verandert langzaam, maar als de gemeenschappen zien dat de nieuwe manier beter is, verandert het blijvend.”

Invloed uitoefenen

Eunice wil journalist worden, zodat ze de positie van meisjes ook in het nieuws kan bespreken. Met steun van Plan International heeft ze een beroepsopleiding kunnen volgen en kon ze aan het werk bij een lokaal radiostation. Via de radio kan haar boodschap iedereen, ook op het platteland, bereiken.

“Ik zal blijven strijden voor meisjesrechten, net zo lang tot kindhuwelijken en discriminatie de wereld uit zijn”, zegt Eunice. Het onrecht dat ze ziet in haar dorp geeft haar de kracht om hiermee verder te gaan. “Ik zie veel meisjes die hun dromen opgeven. Het is afschuwelijk om te zien dat jonge meisjes de hoop verliezen vanwege een vroeg huwelijk. We moeten iets doen!”

Voetbal = samenwerken

Terug naar het voetbalveld, waar coach Casimira, tevens de oprichter van het team én de grote zus van Eunice, de spelers na de wedstrijd prijst en aanwijzingen geeft. Ook zij leerde via Plan International over meisjesrechten en besloot de sport in te zetten om aandacht te vragen voor gelijkheid. “Toen we begonnen met trainen, waren veel meisjes verlegen en terughoudend. Het team heeft hen sterker en zelfverzekerder gemaakt”, zegt Casimira.

“Voetbal en activisme gaan goed samen”, sluit Eunice af. “Beide vragen om moed, teamwork en doortastendheid.”