Jongeren in Rwanda doorbreken taboes

Op het Rwandese platteland wordt over seks en relaties niet gepraat. Op dit soort onderwerpen ligt een enorm taboe. En dat heeft grote gevolgen, want veel jongeren weten daarom niet wat er tijdens de puberteit met hun lichaam gebeurt en welke risico’s er kleven aan onbeschermde seks. Het aantal tienerzwangerschappen is daardoor hoog en jongeren lopen meer risico op soa’s en infecties.

“In mijn familie werd niet gesproken over seksuele en reproductieve gezondheid”, vertelt de achttienjarige Esther. “In onze cultuur zijn dit soort onderwerpen iets om je voor te schamen.”

Niets om je voor te schamen

En dus wist Esther tot twee jaar geleden eigenlijk niets over seks, de puberteit, en de impact daarvan op haar gezondheid en haar rechten. Tot ze zich op school aansloot bij een club die precies die onderwerpen centraal stelt. “Nu weet ik bijvoorbeeld welke veranderingen mijn lichaam op deze leeftijd doormaakt.” Bijvoorbeeld dat ze nu ongesteld wordt en dat dat niets is om je voor te schamen. “Maar ook dat goede hygiëne tijdens je menstruatie heel belangrijk is.”

Minder tienerzwangerschappen

De clubs, opgezet door Plan International, bieden seksuele voorlichting aan jongeren in de districten Gatsibo, Nyaruguru en Bugesera. In een half jaar is alleen al in het Gatsibo district het aantal tienerzwangerschappen gedaald van 800 naar 518 gevallen.

Eigen keuzes maken

Inmiddels is Esther voorzitter van haar club geworden. Daarmee draagt ze de verantwoordelijkheid voor 45 meisjes en 25 jongens onder de achttien. De clubleden zetten zich in voor verandering en het doorbreken van de taboes die in Rwanda nog altijd leven. Zij dragen de kennis die ze in de club hebben opgedaan weer over aan andere jongeren, zodat ze hun eigen keuzes kunnen maken en hun toekomst vorm kunnen geven.

De rol van jongens

Jongens spelen hierin een belangrijke rol, want net als meisjes hebben ook zij niet genoeg kennis over veilige seks. De zeventienjarige François beaamt dat. “Ik heb heel veel geleerd sinds ik bij de club aangesloten ben. Bijvoorbeeld dat een dertienjarige jongen een meisje zwanger kan maken. Ik dacht eerst dat dat pas kon als een jongen ouder dan achttien was. Met deze nieuwe kennis heb ik ook mijn zussen kunnen beschermen tegen een ongewenste zwangerschap. Want dat zou een enorme impact hebben gehad op hun toekomst.”

Een open gesprek

Ook ouders worden aangemoedigd om de bestaande taboes te bespreken en open en eerlijk met hun kinderen in gesprek te gaan over seks en relaties. “Ik adviseer ouders om tijd te investeren in hun zoons en dochters. Om te zorgen dat ze de juiste kennis hebben, zodat ze de juiste keuzes kunnen maken over hun lichaam”, zegt Esther.

Het hebben van de juiste informatie over seksuele en reproductieve gezondheid is cruciaal. Alleen met de juiste kennis kunnen jongeren goede keuzes maken op het gebied van seks en relaties. “Ik weet nu hoe ik mezelf kan beschermen tegen een ongewenste zwangerschap en soa’s. Ik weet dat ik ook nee kan zeggen tegen seksuele avances. Ik kan mezelf nu beschermen.”