Javaanse meisjes hebben de smaak te pakken

Wie in Indonesië als meisje ter wereld komt, leert haar toekomstvisie al snel te beperken tot het altaar. Maar de zoete overwinning die zes meiden proefden toen ze dit jaar de jongens versloegen in een start-upcompetitie, smaakt naar meer…

Een dorpje in het noordoosten van Java houdt siësta. De vochtige deken van de tropische hitte legt de ongeveer drieduizend dorpelingen tijdelijk plat. Hier en daar schuifelt nog iemand in sarong en slippers over straat.

Een poes rekt zich loom uit in de schaduw van een jackfruitboom. Er klinkt gekletter en gelach uit het roze-blauwe huis in het centrum van het dorp. Binnen zitten Siti (18), Siti (15), Choimatul (18), Nihayatul (17), Tak (17) en Khoirudding (18) op de grond, roerend in een wit, zoetgeurend mengsel.

Het huwelijk kan wachten

Een jaar geleden hoopten deze meiden vooral voor hun twintigste te trouwen. Lukt dat niet, dan ben je een oude vrijster. Nu bespreken ze de groeimogelijkheden van hun succesvolle bedrijf in tropische vruchtenijsjes. Een huwelijk? Dat kan, bij nader inzien, nog best even wachten.

Wereldwijd trouwen elk jaar twaalf miljoen meisjes voor ze achttien zijn. Eén op de negen kindbruiden is zelfs jonger dan vijftien. Kindhuwelijken zijn een schending van de basale rechten van meisjes. Hun kansen op onderwijs en zelfredzaamheid worden gekortwiekt en hun lichaam is nog niet klaar voor een zwangerschap. Zonder opleiding of eigen inkomen zijn deze meisjes later totaal afhankelijk van hun man en zijn familie. Op deze manier houden kindhuwelijken armoede en genderongelijkheid in stand. Zelfs tot in de volgende generatie. Dit treft gezinnen, hele community’s en zelfs landen.

Rammelen aan de verhoudingen

Zakendoen is een typisch mannelijke aangelegenheid in de rurale gebieden van Java. De meisjes, hun moeders, en hun oma’s, kregen niet eerder de kans een eigen bedrijf te beginnen. Meisjes worden uitgehuwelijkt, het liefst jong, zodat de schaamte van een mogelijke zwangerschap zonder ring om de vinger de familie bespaard blijft. Aan deze ongelijke genderverhoudingen in het kleine dorpje werd twee maanden geleden gerammeld.

Toen gaf Susi (24) namens Yes I Do een businessclass aan de jongeren in het dorp en vier omliggende dorpen. Yes I Do is een programma dat zich richt op de problematiek die ten grondslag ligt aan kindhuwelijken en tienerzwangerschappen, onder andere door meisjes en jonge vrouwen economische kansen te bieden. In de Yes I Do- alliantie werkt Plan International Nederland samen met Rutgers, Amref Flying Doctors, Choice for Youth and Sexuality, KIT Royal Tropical Institute en het ministerie van Buitenlandse Zaken om de genderongelijkheid, armoede en de rechteloosheid van meisjes aan te pakken. Het vijfjarige programma loopt tot en met 2020 en wordt uitgevoerd in Indonesië, Mozambique, Malawi, Zambia, Kenia en Ethiopië.

Handeltje opzetten

Alle vijftien teams van elk zes jongens of meisjes kregen na de businessclass een startkapitaal van 120 duizend roepia (ongeveer € 8). De jongens zetten een handeltje op in karak (kroepoek). De zes meiden dachten eerst aan bananencrackers, maar kozen toch voor tropische ijsjes. Uit de regenboog aan tropische, zoete vruchten die Java rijk is kozen ze guave, banaan en pitahaya (drakenfruit).

“Het geld willen we investeren in ons bedrijf”

Aan de vruchten voegen ze maïzena, melk, suiker en water toe. Het hele proces duurt drie dagen, per keer maken ze vijftig porties. “Binnen één dag zijn alle porties uitverkocht!” vertelt Tak trots. De drie smaken zijn te koop in de maten small, medium en large, en kosten tussen de 2000 en 5000 roepia (€ 0,13 – € 0,32).

De meiden maken bijna veertig procent winst op de ijsjes. Zo hebben ze al een miljoen roepia (ongeveer € 65) verdiend. “Het geld willen we investeren in ons bedrijf, in een grotere koelkast, en we verdelen ook een deel van de winst”, vertelt Tak.

De ijsjes scoren goed. Dorpelingen zijn verslaafd, en de meisjes winnen de start-up wedstrijd. De jongens konden niet zo goed tegen hun verlies. “Ze zeggen nog steeds dat zij eigenlijk hebben gewonnen. Maar ondertussen kunnen ze niet van onze ijsjes afblijven!” lacht Khoirudding.

Vrouwelijke rolmodellen

De zoete overwinning zorgde ervoor dat de meisjes met een nieuwe blik naar het leven kijken. Ze realiseren zich dat ze dezelfde kwaliteiten hebben als de jongens, en vertellen trots dat ze de eerste vrouwelijke rolmodellen van het dorp zijn.

“Onze buurman riep dat onze ijsjeshandel geen enkel nut heeft, omdat we binnenkort toch uitgehuwelijkt worden”, vertelt Nihayatul. ”Hij begrijpt niet dat de zaken nu anders liggen. Wij hebben genoeg aanbidders, maar die kunnen nog wel even wachten. We willen verder leren, de universiteit lonkt!”