Jackline: “Als ik een kort rokje wil dragen betekent dat niet dat je me lastig mag vallen”

Jackline (21) woont in Kampala, de hoofdstad van Uganda. Een stad waar het risico op seksueel geweld tegen meisjes en vrouwen volgens tachtig procent van de experts extreem hoog is.

“Seksuele intimidatie is het grootste gevaar voor de veiligheid van meisjes in Kampala,” vertelt Jackline. “En armoede vergroot het risico nog eens.”

Seks in ruil voor geld

“Als je arm bent is de kans nog groter dat je lastiggevallen wordt of als lustobject behandeld wordt. Iedereen denkt namelijk dat je geld nodig hebt en mannen maken daar gebruik van. Ze vragen je seks met hen te hebben in ruil voor geld. En als je weigert, raken ze je ongewenst aan of maken ze vervelende opmerkingen over je.”
Lees ook: Seks in ruil voor water: meisjes betalen een hoge prijs voor de Keniaanse droogte

Wat had je aan?

Volgens onderzoek van Plan International doen meisjes en vrouwen bijna nooit aangifte van seksueel geweld. Ook Jackline herkent dat. “Als je verkracht wordt en naar de politie gaat, vragen ze je waar het gebeurd is,” legt ze uit. “Dan vragen ze waarom je daar was en wat voor kleding je aan had. En als het een kort rokje of jurkje was, dan zeggen ze dat het je eigen schuld is dat je misbruikt bent. Dat maakt me heel boos. Als ik een kort rokje of jurkje wil dragen betekent dat niet dat ik wil dat iemand me lastig komt vallen. Ik draag het omdat ik dat graag wil.”

Gedwongen intimiteit

Jackline zegt dat het schrikbarend vaak voorkomt dat mannen en jongens meisjes dwingen hen te zoenen of seks met hen te hebben. “Er was een groep jongens in mijn community die meisjes lastigviel”, vertelt ze. “Iedereen probeerde de straathoek waar ze rondhingen en drugs gebruikten te vermijden.”

“Op een dag liep een goede vriendin van me langs hen en riep een van de mannen dat hij van haar hield. Ze riep terug dat ze hem niet leuk vond. Toen dreigde hij dat ze daar spijt van zou krijgen,” vertelt Jackline. “Toen ze er later weer langsliep, stonden er vijf jongens op haar te wachten. Ze sloegen haar in elkaar en dwongen haar de jongen te zoenen die geroepen had dat hij van haar hield. Ze zeiden: ‘Als je weigert, slaan we je opnieuw’.”

Meer zelfvertrouwen

Jackline besloot zich daarom aan te sluiten bij het Safer Cities for Girls-programma van Plan International. Hierdoor is haar zelfvertrouwen toegenomen en durft ze meer voor zichzelf op te komen.

“Ik was heel verlegen en passief. Ik liet anderen altijd voor me kiezen.” Nu is ze de voorzitter van de veiligheidsraad in haar dorp.

“Ze leerden vrouwen te zien als mensen”

En ze is niet de enige die veranderd is door het programma. Plan International in Uganda schat dat meer dan 100.000 leden van de community profijt hebben gehad van de verschillende interventies in het Safer Cities for Girls-project.

Zo ook de bendeleden die Jackline’s vriendin misbruikten. “Ze sloten zich aan bij het programma en leerden over de nadelen van drugsgebruik en bendevorming,” vertelt Jackline. “Ze leerden vrouwen niet langer te zien als lustobjecten.”

Ze is ervan overtuigd dat de training de houding van jongens significant heeft veranderd. “Ze realiseren zich nu hoe meisjes zich voelen wanneer ze ze dwingen hen te zoenen: slecht, gegeneerd en vol haat tegen hen.”

Wandelen voor veiligheid

Binnen het Safer Cities for Girls-programma worden ook Safety Walks georganiseerd om Kampala een veiligere en meer inclusieve plek te maken. Plan International in Uganda heeft vijftig wandelingen in Kampala georganiseerd met bijna duizend jonge mannen en vrouwen. “De wandelingen zijn heel belangrijk, want het helpt ons onveilige plekken in de buurt te identificeren. Als je een plek tegenkomt die onveilig is, kan je daarna met de autoriteiten in de stad praten om hen te laten weten wat er moet veranderen.”

Spreek je uit

Jackline is vastbesloten te blijven strijden voor verandering in haar stad en gelooft dat aangifte doen van seksueel geweld hiervoor van groot belang is. “We kunnen Kampala veiliger maken voor meisjes,” zegt ze. “We moeten meisjes de kans geven om zich uit te spreken – ze moeten niet stil blijven. Zodra je je uitspreekt kunnen mensen voor én met je meestrijden.”