“Ik was bang voor de man die mijn echtgenoot was geworden”

Rachel (54) maakt zich hard voor het uitbannen van meisjesbesnijdenis in haar Masai-community in het zuiden van Kenia. Zelf werd ze op haar veertiende besneden, op haar vijftiende uitgehuwelijkt en kreeg ze negen kinderen. Haar moeilijke leven geeft haar nu de kracht om andere vrouwen tegen deze verschrikkingen te beschermen.

“Ik ben als meisje nooit naar school geweest. Van jongs af aan moest ik mijn moeder helpen met water halen, brandhout verzamelen, op de geiten letten en koken. In ons dorp werden meisjes al op jonge leeftijd uitgehuwelijkt en dus leek het nutteloos om hen naar school te sturen. Mijn vader zag ik niet vaak. Polygamie is nog altijd normaal binnen onze Masai-community en mijn vader had meer dan dertig kinderen bij vier verschillende vrouwen.”

Helse pijn

“Op mijn veertiende werd ik besneden. En hoewel ik nu 54 jaar oud ben, zal ik de helse pijn nooit vergeten. Om 6 uur ’s ochtends kwam de besnijdster met haar drie helpers. Ze brachten me naar de kleine stal voor kalfjes achterin ons huis en schoven het rieten dak opzij zodat ze voldoende licht hadden. Eén vrouw hield mijn romp vast, twee hielden mijn benen vast en de vierde begon mij te besnijden. Ze sneed alles weg: mijn clitoris en mijn buitenste en binnenste schaamlippen, totdat er aan de buitenkant niets meer over was. Ik schreeuwde, gilde en huilde. Maar na de besnijdenis was ik blij en opgelucht omdat ik wist dat ik nu een vrouw was. Ik wist niet beter. Er was geen enkel meisje in mijn gemeenschap die niet was besneden.”

Met koemelk en urine reinigden de vrouwen de wond. Daarna smeerden ze er schapenvet op en mocht er een week geen water opkomen omdat het anders zou gaan infecteren. Rachel’s vader begon ondertussen een geschikte echtgenoot voor zijn dochter te zoeken.

Vijf dekens en 5 kg suiker

“Het was een jaar na mijn besnijdenis toen ik werd uitgehuwelijkt aan een 21-jarige man die ik nooit eerder had ontmoet. Hij kwam naar mijn huis waarna er een kleine ceremonie was waarbij ik en de man kleding van hyenahuiden moesten dragen. We waren een arm gezin en de man betaalde mijn ouders daarom slechts vijf omslagdekens en 5 kilo suiker voor mij. Ik kreeg alleen een kistje met kralen mee waarna de man en ik op pad gingen.”

Twee dagen lang liepen Rachel en haar man naar het huis waar ze zou gaan wonen “Ik kon onderweg alleen maar huilen. Nooit eerder was ik van huis weggeweest en ik miste mijn moeder. Maar achterom kijken mocht niet. Ik was doodsbang voor die vreemde man die nu mijn echtgenoot was en voor wat er komen zou.”

Doodsbang

Het leven als getrouwde vrouw was niet gemakkelijk. “Ik moest in het huis van mijn schoonmoeder wonen. Pas als ik mijn eerste kind zou baren, zou ik mijn eigen huis krijgen. Ik was doodsbang om voor het eerst met die vreemde man seks te hebben. Maar ik wist dat ik niet mocht weigeren, anders zou ik in elkaar geslagen worden.”

Toen Rachel zwanger bleek, kreeg ze van haar schoonmoeder nauwelijks te eten. “Zo zorgen vrouwen bij ons dat ongeboren baby’s zo klein mogelijk blijven, zodat een besneden vrouw nog steeds op een natuurlijke manier kan bevallen.” Een traditie waardoor al veel baby’s zijn overleden, omdat ze ondervoed ter wereld kwamen. “Ik en de baby overleefden op vruchten die ik stiekem plukte, maar ik had continue honger.”

Ook de bevalling was zwaar. Rachel was pas 16 jaar en haar lichaam was er nog niet klaar voor. “Door de besnijdenis bestond mijn vagina uit littekens die tijdens de bevalling uitscheurden. Schoon water was niet voorhanden en daarom gebruikten ze koeienpoep om het bloed weg te vegen.”

Geen marteling voor mijn dochters

“Mijn man en ik kregen uiteindelijk negen kinderen: vijf jongens en vier meisjes. Vanaf de geboorte van mijn eerste dochter was ik vastberaden haar nooit te laten besnijden. Uit eigen ervaring weet ik wat voor marteling het is. Doordat ik, zoals zoveel vrouwen, nooit naar school ben geweest, wist ik eigenlijk niets van een onbesneden vrouwenlichaam. Ik wist ook niet goed hoe schadelijk de ingreep echt was.” Rachel was dan ook ontzettend blij toen jaren later medewerkers van Plan International naar haar community kwamen en uitlegden hoe een besnijdenis bijvoorbeeld tot ernstige complicaties kan leiden bij een bevalling. “Mijn man was eerst sceptisch maar in de loop der tijd wist ik ook hem te overtuigen dat het een schadelijke praktijk is.”

Opvanglocaties

“Tegenwoordig help ik meisjes die het gevaar lopen om te worden besneden of te worden uitgehuwelijkt. In samenwerking met Plan verwijs ik ze door naar speciale opvanglocaties en soms kunnen ze zelfs met een studiebeurs van Plan alsnog naar school. Ik heb zo al tientallen meisjes kunnen redden van een besnijdenis en kindhuwelijk.”

Stoppen met de praktijk

“Verschillende vrouwen waarschuwen mij nog altijd dat mijn vier onbesneden dochters nooit een man zullen krijgen. Afgelopen jaar is echter het tegendeel bewezen. Mijn oudste dochter – ze is nu 33 jaar – heeft haar universitaire opleiding afgerond en is getrouwd. Ik ben waanzinnig trots op haar en weet dat mijn dochters rolmodellen zullen worden binnen onze community. Ze laten zien dat je als onbesneden vrouw ook een man kunt trouwen en juist zeer succesvol in het leven kunt zijn. Ook begin ik een verandering te zien in mijn dorp. Steeds meer mensen begrijpen dat meisjesbesnijdenis niet goed is en willen met deze praktijk stoppen.”