“Ik ga niet stoppen met school, ik wil het afmaken”

Een groot deel van de Zuid-Sudanese bevolking is op de vlucht in eigen land en verblijft in opvangcentra vanwege de gevolgen van burgeroorlog, voedseltekort en natuurrampen. Vooral voor meisjes en jonge vrouwen is de nood hoog. Amal (18), Selina (19) en Sabina (15) delen hun ervaringen in Zuid-Sudan.

Plan International voert samen met Terre des Hommes een noodhulpproject uit in een opvangcentrum in de regio Yei in Zuid-Sudan. Dit project wordt gefinancierd door de afdeling Europese Civiele Bescherming en Humanitaire Hulp van de Europese Unie (ECHO). Een belangrijk onderdeel van het project is het omgaan met menstruatie. We ondersteunen meisjes hierbij zodat ze genoeg middelen hebben zoals maandverband, maar ook veilige ruimten op school waar ze privacy hebben zodat ze ook tijdens hun ongesteldheid naar school kunnen blijven gaan.

Stigma en mythes

Meisjes in Zuid-Sudan hebben te maken met stigma en schadelijke mythes over menstruatie. Een gevolg hiervan is dat ze vaak tijdens hun ongesteldheid niet naar school gaan of helemaal met school stoppen. Ook worden ze vroeg uitgehuwelijkt. De kans dat een meisje jong trouwt in Zuid-Sudan is groter dan dat ze haar school afmaakt: 52 procent van de meisjes trouwt voor haar achttiende verjaardag (GirlsNotBrides). Daarnaast is er vaak een gebrek aan betaalbare menstruatieproducten en zijn er geen gescheiden toiletten op school. Meisjes blijven tijdens hun ongesteldheid thuis om te voorkomen dat ze op school doorlekken en omdat ze door jongens vermeden worden.

Gestopt met school

Door de vele mythes rondom menstruatie wordt er niet openlijk over gepraat; het onderwerp is taboe. Amal (18) legt uit dat als een meisje ongesteld wordt, ze bijvoorbeeld niet meer in de buurt van jongens mag zitten. Ze geloven dat als het meisje erbij komt zitten ze heviger gaat bloeden en zwanger kan raken. “Als ik ongesteld ben mag ik niet koken, de koeien melken, water halen of bij mijn zussen en broers in bed slapen. Ze zeggen dat het onze cultuur is maar ik begrijp het niet.”

Een aantal vriendinnen van Amal is gestopt met school. Ze zijn getrouwd om de hoge kosten van hygiëneproducten als zeep, handdoeken en ondergoed te kunnen betalen. Producten die ze nodig hebben om met hun menstruatie om te gaan. Een handdoek kost bijvoorbeeld ongeveer zes dollar, evenveel als tien kilo maisbloem. Volgens Amal kopen ouders liever etenswaren dan menstruatieproducten omdat iedereen in het gezin behoefte heeft aan eten. Als een meisje trouwt gaat ze bij haar man wonen, en is hij vervolgens verantwoordelijk voor de hoge kosten van menstruatieproducten.

Selina (19) vertelt over een andere schadelijke mythe. Sommgie mensen geloven dat menstruatie betekent dat het meisje minder vruchtbaar is en ze misschien geen kinderen kan krijgen. “Ze zeggen ook dat als je pijn ervaart tijdens je ongesteldheid het alleen stopt als je seks hebt met een man. Dat betekent meestal dat er getrouwd moet worden, ook al ben je er zelf nog niet klaar voor.”

“Maandverband zou gratis moeten zijn”

Sabina (15) vertelt over haar leven in het opvangcentrum in Yei. Een pakje maandverband kost hier ongeveer 4,50 dollar, evenveel als het salaris van haar vader die soldaat is. Meisjes worden geconfronteerd met stereotypes, misinformatie over menstruatie, schaamte en seksuele intimidatie op school. De toiletten op school zijn niet gescheiden. De meisjes hebben daardoor geen privacy als ze ongesteld zijn. Veel meisjes blijven hierdoor maandelijks een week thuis en lopen zo een leerachterstand op. “Maar ik ga niet stoppen met school, ik wil het afmaken” zegt Sabina. “Ik wil mijn land verder helpen te ontwikkelen. Er moeten condooms verkocht worden en maandverband zou gratis moeten zijn. Zo blijven meisjes ook langer op school.”

Veilige ruimten

Plan International voert samen met Terre des Hommes een noodhulpproject uit in Yei voor kwetsbare kinderen en jongeren, met een focus op meisjes. Een belangrijk onderdeel van dit project is de focus op het omgaan met menstruatie. Plan International deelt herbruikbaar maandverband uit, bouwt gescheiden toiletten en zorgt voor veilige ruimten waar meisjes op een waardige manier met hun menstruatie om kunnen gaan. Door meisjes te steunen en stigma te verminderen stimuleert Plan International meisjes ook om naar school te blijven gaan.

Er zijn in Yei zeven veilige ruimten waar meisjes die niet naar school gaan les kunnen krijgen over levensvaardigheden en psychosociale hulp ontvangen. Ze kunnen hier praten over hun menstruatie, seksuele en reproductieve gezondheid en rechten, en over kindhuwelijken. Ook leren meisjes hoe ze zelf herbruikbaar maandverband kunnen naaien. Tijdens de coronapandemie leerden de meisjes tijdens de trainingen om mondkapjes te naaien met hetzelfde makkelijk te verkrijgen materiaal. Het resultaat is dat veel meisjes gemotiveerd worden om weer terug naar school te gaan.

ECHO

De afdeling Europese Civiele Bescherming en Humanitaire Hulp (ECHO) van de Europese Unie is er op gericht noodhulp te bieden aan mensen die slachtoffer zijn van (natuur)rampen en conflicten binnen en buiten de Europese Unie. Zij doen dat als donor, door gecertificeerde organisaties financieel te steunen. Plan International is een partnerorganisatie van ECHO en ontvangt financiële steun voor noodhulp projecten. Op dit moment hebben wij projecten lopen in Ethiopië, de Dominicaanse Republiek, Peru en Zuid-Sudan.