De gevolgen van klimaatverandering voor meisjes

Elke dag zijn wereldwijd de verwoestende gevolgen van klimaatverandering zichtbaar. En deze gevolgen zullen de komende decennia alleen maar erger worden. Het zijn vooral kwetsbare mensen in ontwikkelingslanden die getroffen worden door overstromingen, stormen, perioden van droogte of juist heftige regen. Terwijl zij het minst hebben bijgedragen aan de klimaatverandering.

Vooral meisjes en vrouwen hebben het zwaar tijdens een ramp. Zij worden achtergesteld, kunnen zich niet verder ontwikkelen en zijn niet veilig. We zetten de belangrijkste gevaren op een rijtje.

1. Onderwijs

Tijdens rampen zijn meisjes vaak de eersten die school vroegtijdig verlaten om hun familie te helpen met geld verdienen, huishoudelijke taken uit te voeren of voor hun broers en zussen te zorgen. Als meisjes niet meer naar school gaan, hebben ze minder kans op betaald en geschoold werk; zo blijven ze hun hele leven afhankelijk. Ook leren ze minder over klimaatverandering en hoe ze hiermee om moeten gaan.

Lees meer in ons dossier: Alles over onderwijs

2. Kindhuwelijken

Wanneer een gezin te weinig inkomen heeft en de kans om te overleven in gevaar komt, kan een kindhuwelijk worden gezien als de enige oplossing. Het meisje gaat uit huis en zo is er dus een mond minder te voeden.
Meisjes die gedwongen worden om te trouwen, moeten vaak stoppen met school. Hierdoor kunnen zij zich niet verder ontwikkelen en hebben ze nauwelijks of geen kans op het vinden van een baan. Kindbruiden worden ook vaker slachtoffer van huiselijk geweld, seksueel misbruik, verwaarlozing, vernedering en bedreiging.

Lees meer in ons dossier: Alles over kindhuwelijken

3. Geweld en uitbuiting

Bij extreme weersomstandigheden lopen meisjes meer risico op geweld en uitbuiting, zoals seksueel en fysiek misbruik en mensenhandel. Bijvoorbeeld tijdens het verzamelen van voedsel, water en brandhout of bij een verblijf in tijdelijke opvangcentra. Meisjes die dit meemaken, kunnen voor de rest van hun leven getraumatiseerd zijn.

Lees meer in ons dossier: Alles over seksuele uitbuiting

4. Tienerzwangerschappen

Rampen leiden vaak tot een toename van ongeplande zwangerschappen, omdat de gezondheidszorg door rampen niet altijd beschikbaar is. Als meisjes geen onderwijs kunnen volgen, omdat scholen vernietigd zijn of onbereikbaar zijn, kan het ook zijn dat ze minder kennis hebben over hun seksualiteit en hoe ze zichzelf kunnen beschermen tegen tienerzwangerschappen.

Tienerzwangerschappen zijn erg gevaarlijk. Het lichaam van een tiener is nog niet klaar om een kind te baren. Bij een bevalling loopt ze grote risico. Het kan leiden tot ernstige, blijvende schade aan het lichaam van de jonge moeder en zelfs de dood van de moeder of de baby. Ook moeten tienermoeders vaak stoppen met school om voor hun kind te zorgen. En als de vader bekend is, moeten ze trouwen. Zonder opleiding zijn deze meisjes financieel afhankelijk van hun (schoon)ouders en man.

Lees meer in ons dossier: Alles over tienerzwangerschappen

5.  Ondervoeding

Als er een tekort aan voedsel is, zijn het vaak de meisjes die het laatste te eten krijgen. Ze hebben vaker honger, lijden aan ondervoeding of hebben gebrek aan water. Vooral tijdens de menstruatie, als ze zwanger zijn of jong moeder zijn geworden, zijn meisjes extra kwetsbaar.

Lees hier de reportage over kinderen en klimaatverandering in ons Girls first magazine

6. Trafficking

Klimaatverandering draagt bij aan migratie en ontheemding. Vooral meisjes en jonge vrouwen op de vlucht zijn kwetsbaar. Zij lopen de kans om slachtoffer te worden van mensenhandel.

Veel meisjes wacht een ellendig bestaan als ze zijn verhandeld. Ze krijgen te maken met zowel psychische als lichamelijke klachten. Mochten ze bevrijd worden, dan kunnen de meisjes vaak nergens terecht. Door hun lage positie in de maatschappij is het voor meisjes moeilijk om hulp te krijgen als ze zijn ontsnapt. Hun stem wordt genegeerd en meisjes die zijn verkracht en misbruikt krijgen een stigma.

Lees ook: Julia: van slachtoffer tot strijdster tegen kinderhandel

Dit doet Plan International

Plan International werkt in landen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika aan het vergroten van het bewustzijn over klimaatverandering bij kinderen en volwassenen. Ook verbeteren we de landbouw zodat de gewassen beter bestendigd zijn tegen klimaatverandering. Dit doen we bijvoorbeeld door  het planten van groentetuinen op school met behulp van klimaatbestendige zaden. Ook worden mangroves of bomen geplant om de kust te beschermen tegen overstromingen en stormen.

Gezondheid
In rampgebieden deelt Plan verzorgingskits uit aan meisjes en jonge vrouwen voor een betere hygiëne tijdens hun menstruatie. Deze kits bestaan onder andere uit maandverband, antibacteriële zeep, handdoeken, wc-papier, en water.

Door middel van het Education in Emergencies-programma van Plan International helpen we meisjes en jongens die door een ramp geen onderwijs kunnen volgen. Ons werk is vooral gericht op tienermeisjes, omdat zij het meest getroffen worden door de rampen. Zij krijgen de emotionele steun die ze nodig hebben.

Veiligheid
We creëren veilige leeromgevingen waar meisjes en jongens hun opleiding kunnen voortzetten. We repareren beschadigde schoolgebouwen, leveren les- en leermateriaal, verzorgingskits, back-to-school kits en uniformen aan meisjes.

Jonge leiders
Plan International ondersteunt kinderen en jongeren in het laten horen van hun stem voor politieke acties die klimaatverandering tegengaan. Ze roepen leiders op in actie te komen voor een betere toekomst. Plan werkt samen met jongeren om hun klimaatacties te steunen door hun boodschappen op politiek niveau te brengen en hen te helpen.

Een groot voorbeeld is klimaatactiviste Greta Thunberg. Sinds haar schoolstaking voor de klimaatcampagne in augustus 2018 hebben veel scholieren haar voorbeeld gevolgd.

Plan International ondersteunt jonge campagnevoerders uit de landen waar we werken om wereldwijde klimaatconferenties bij te wonen en hun stem te laten horen.