Daphine, Anzoa en Sarah staan op voor meisjesrechten in een burgeroorlog

Sinds Zuid-Sudan in 2011 onafhankelijk werd, is het er bijna altijd onrustig geweest. Een burgeroorlog teistert het land al jaren. Ondertussen leeft een groot deel van de bevolking in armoede en dreigt er (opnieuw) een hongersnood. Meisjesrechten staan in dit soort situaties nog meer onder druk, maar Daphine, Anzoa en Sarah werken als Champions of Change van het Leaders of Peace-programma van Plan International keihard om daar verandering in te brengen.

Meisjes die zich uitspreken, daar moet haar omgeving soms nog even aan wennen. De achttienjarige Daphine is Champion of Change, een jongere die zich uitspreekt over meisjesrechten en alle thema’s die daarbij horen. Ze wist zelfs haar moeder te verrassen: “Mijn moeder was zeer verbaasd toen ze me openlijk hoorde praten over problemen waar meisjes tegenaan lopen.”

Daphine strijdt samen met andere jongeren voor gelijke rechten voor meisjes en jongens. Ze vertelt in gemeenschappen wat het belang is van onderwijs voor meisjes en de gevaren van het uithuwelijken van kinderen. Die strijd is niet altijd makkelijk. Veel mensen reageren afwijzend: “Mensen in mijn omgeving geloven niet in onderwijs voor meisjes. Ze zijn van mening dat ik moet trouwen en mijn tijd verdoe op school.” Gelukkig begint dat denkbeeld nu langzaam te veranderen en zijn er ook mensen die haar verhaal wél willen horen. Dankzij Daphine zijn er al meerdere ouders in haar gemeenschap die hun dochters weer naar school laten gaan. “Ik ben heel trots als ik het resultaat van mijn inspanningen zie en meisjes in de klas zie zitten.”

Meisjes worden genegeerd

Ook de achttienjarige Anzoa is een Champion of Change. Ze ervaart haar hele leven al hoe meisjes worden genegeerd en buitengesloten. Er werd haar altijd verteld dat ze moet doen wat haar gezegd wordt en dat ze geen inspraak heeft. Het maakte haar onzeker, verlegen en bang om in het openbaar te spreken: “Ik durfde zelfs niet in de klas hardop te spreken.”

Hoe anders is dat nu. Anzoa leerde hoe ze in het openbaar kan spreken, gesprekken kan leiden en discussies op gang kan brengen. Ze staat nu op tegen de ongelijkheid waarmee ze als meisje te maken heeft. Zo sprak ze laatst een groepje jongens aan die haar vriendin lastigvielen. Ze wist hen te laten inzien wat voor gevolgen hun gedrag heeft en hoe dit meisjes kan beschadigen. Uiteindelijk boden de jongens hun excuses aan. Ze vallen nu geen meisjes meer lastig in de buurt. Maar Anzoa laat zich niet alleen op straat horen, ook in haar eigen familie bracht ze het onderwerp ongelijkheid ter sprake: “Ik sprak met mijn moeder en andere familieleden over de ongelijke behandeling van meisjes en jongens. Ik heb ze verteld dat we allemaal gelijk zijn en dat we moeten stoppen met het onderwaarderen van meisjes.”

Op school is de vroeger zo onzekere Anzoa zelfs een tijdje klassenhoofd geweest, een rol waarin ze pestgedrag en de achtergestelde positie van meisjes bespreekbaar maakte in haar klas. Een grote overwinning, niet alleen voor haarzelf maar voor haar hele omgeving.

Geen vader meer

De negentienjarige Sarah komt net als Anzoa en Daphine als Champion op voor meisjesrechten in haar gemeenschap. Ook voor haar was dat allesbehalve vanzelfsprekend. Ze voelde zich vroeger altijd alleen in de klas, een buitenbeentje. Sarah verloor op jonge leeftijd haar vader en werd daar vaak mee gepest. Ze veranderde een aantal keer van school, omdat ze moeite had om haar weg te vinden. Uiteindelijk ging ze naar een middelbare school waar ze al snel nieuwe vriendinnen maakte. Ze wisten haar over te halen om mee te doen met het Leaders of Peace-programma van Plan International, dat op haar nieuwe school actief is. Sarah: “Ik raakte vooral geïnspireerd door het jongerenparlement van Champions of Change. Ik zag jonge meiden debatteren en strijden voor jongerenrechten. Ik wilde dat ook kunnen.”

Bij de verschillende bijeenkomsten leerde ze stukje bij beetje om voor zichzelf op te komen en zich uit te spreken: “Ik heb nu meer zelfvertrouwen, ik kan mezelf goed uitdrukken en andere mensen in mijn gemeenschap uitleggen hoe ze dingen anders kunnen doen.” Ook helpt ze andere meiden die tegen problemen aanlopen: “Ik praat met ze en geef ze advies over beslissingen die ze moeten nemen of uitdagingen die ze hebben.”

Ze vond door de bijeenkomsten ook haar passie voor het maken van gedichten terug. Die had ze lang weggestopt, bang om ermee naar buiten te treden. Ze gebruikt nu haar gedichten om problemen onder de aandacht te brengen. Toen ze onlangs een gedicht voorlas bij een dorpsbijeenkomst, wist ze haar buurvrouw te inspireren om haar elfjarige dochter terug naar school te sturen.

Zo werken de Champions of Change, gemeenschap voor gemeenschap, dorp voor dorp, aan verandering. Omdat meisjesrechten nooit in de verdrukking mogen komen, ook niet in een oorlog.

Het Leaders of Peace-programma voor gendergelijkheid in Zuid-Sudan streeft naar een inclusieve omgeving waarin vrouwen en meisjes zich veilig voelen en een belangrijke rol spelen in de totstandkoming van duurzame vrede. Leaders of Peace is een vijfjarig programma (2021 – 2025) dat wordt uitgevoerd in vijf regio’s in Zuid-Sudan: Unity, Lakes, Western Equatoria, Eastern Equatoria en Central Equatoria. Plan International werkt samen met HealthNet TPO, PAX en de NGO’s EVE en AMA uit Zuid-Sudan. Het Ministerie van Buitenlandse Zaken is strategisch partner.