Chaguinha: voetbaltrainer en rolmodel

Voetbaltrainer Chaguinha is het grote voorbeeld van vele jongeren in zijn wijk Nova Jerusalém in het plaatsje Codó. Hij ergert zich aan het gebrek aan overheidsprogramma’s voor de Braziliaanse jeugd. “Het is makkelijk om kritiek te uiten op jongeren, maar het is veel moeilijker om jongeren echte kansen te bieden in het leven.”

“Op dit moment train ik tussen de vijftig en zestig meisjes”, zegt de 57-jarige Francisco das Chagas, beter bekend als ‘Chaguinha’. Hij was een van de eerste bewoners van de wijk. “Er was hier niks; geen water, geen elektriciteit. Alles hebben we met buren aangelegd”. Omdat de overheid hier nauwelijks aanwezig was, richtte hij tien jaar geleden een wijkvereniging op speciaal voor jongeren. “De jeugd werd totaal vergeten, daarom begon ik met voetbaltrainingen voor zowel jongens als meisjes. Want sport kan jongeren helpen te oriënteren in het leven.”

Praten over drugs en seks

Chaguinha groeide in de loop der jaren uit tot een belangrijk rolmodel voor de jongeren in de wijk. De samenwerking met Plan zorgt er nu voor dat hij zijn voetbalprojecten nog beter kan uitvoeren. “Vooral het meisjesvoetbal, want daarvoor kreeg ik geen financiële steun”, zegt Chaguinha. Plan ondersteunt zijn project met trainingsmateriaal, maar ook met voorlichting: “We praten heel open met de jongeren. Over drugsgebruik bijvoorbeeld, want dat is een groot probleem in de wijk.” Maar de voetballende jongeren krijgen ook seksuele voorlichting. “Ik heb gesprekken met de meiden over jongens. Dat ze oppassen, want die jongens gaan er vandoor en zij blijven zitten met de gebakken peren.” Trots vertelt hij dat er maar weinig van de voetballende meisjes vroegtijdig zwanger raken: “Wij geven meer seksuele voorlichting dan dat ze op school krijgen. En niet alleen om zwangerschappen te voorkomen; we praten bijvoorbeeld ook over soa’s.”

Grote steun

De ruimdenkende Chaguinha is de laatste tijd ook veel bezig met de LGBT-gemeenschap. “Er wordt zo gediscrimineerd. Waarom kunnen we elkaar niet allemaal accepteren en waarderen?” Zijn interesse voor discriminatie van homoseksuelen komt niet uit het niets. Chaguinha’s achttienjarige kleindochter Lorena kwam onlangs uit de kast. Lorena voelt zich enorm gesteund door haar opa. “Hij is mijn alles, want hij accepteert me zoals ik ben. Hij ging laatst met me mee naar een bijeenkomst met homoseksuelen, omdat hij hun verhalen wilde horen.”

Voetbal is de basis

Lorena’s opa is ook als het om voetbal gaat haar grote voorbeeld. “Ik wil lichamelijke opvoeding studeren en dan het liefst ook meisjes gaan trainen”, vertelt Lorena die zeer getalenteerd is op het voetbalveld. “Voetbal is mijn basis in het leven. Ik speel als ik verdrietig ben, als ik gelukkig ben, zelfs als ik moe ben!” lacht Lorena. Volgens haar wordt vrouwenvoetbal onterecht ondergewaardeerd. “Mannen spelen agressief. De techniek en het samenspel van vrouwen is veel beter. Veel mooier om naar te kijken.”

Waardering voor vrouwen

Ook Chaguinha hoopt op meer waardering van de vrouwen. “Niet alleen in het voetbal, ook op de arbeidsmarkt. Nu krijgt een vrouw voor hetzelfde werk nog steeds veel minder betaald dan een man. Daarom zijn de voetbalprojecten met meisjes hier zo goed. Ze laten zien dat de plek van de vrouw niet in de keuken is, maar bijvoorbeeld ook op het voetbalveld. Vrouwen moeten kunnen doen wat ze willen in het leven en hebben het recht op dezelfde mogelijkheden als mannen.”

Geen slechte verleidingen

In het begin waren vaders wel terughoudend om hun dochters met Chaguinha te laten trainen. “Maar vandaag de dag vragen ze me smekend of hun dochter alsjeblieft mee mag doen”, glundert Chaguinha. Die betrokkenheid van ouders is voor hem essentieel. “Je moet weten wat je kind doet en waar hij of zij uithangt, want er zijn zoveel slechte verleidingen in het leven. Juist zoiets als sport kan zorgen dat kinderen goed in hun vel zitten en goede burgers worden.”