Carmen moest alles achterlaten: “Als meisje op de vlucht ben je extra kwetsbaar”

“Ik was compleet uitgeput en wilde het liefst terug naar Venezuela”, vertelt de zestienjarige Carmen*. Drie maanden geleden kwam ze na een lange, gevaarlijke reis door Zuid-Amerika aan in Mexico, waar ze nu nog steeds woont. “Ik zou het echt niemand aanraden, en al helemaal niet aan meisjes. Je loopt sowieso gevaar.”

Net als miljoenen andere Venezolanen ontvluchtte Carmen samen met haar ouders en haar elfjarige zusje het geweld, de dreiging en de onzekerheid in Venezuela. Ook kwam haar familie door het gebrek aan eten, medicijnen en andere basisbehoeften in de knel. “We hadden niet genoeg geld meer om eten te kopen”, legt ze uit.

Door de jungle

De enige manier om vanuit Zuid-Amerika naar Mexico te vluchten is via de levensgevaarlijke Darién Gap: een 120 kilometer lange, bergachtige jungle tussen Colombia en Panama. De tocht kan meer dan een week duren en er ligt continu gevaar op de loer. Van ravijnen en plotselinge overstromingen tot giftige slangen en spinnen.

En niet alleen natuurlijke fenomenen, maar ook mensen vormen een risico. Migranten zijn vaak een aantrekkelijk doelwit voor criminelen en gewelddadige groepen en lopen het risico overvallen of (seksueel) misbruikt te worden. “Als je niet kan betalen, vermoorden ze je”, vertelt Carmen. “We werden allemaal ziek en liepen continu gevaar, maar voor ons als vrouwen was het nog veel moeilijker.”

Alles achterlaten

Carmen en haar familie namen alleen hun belangrijkste bezittingen mee. Voor Carmen waren dat haar boeken, notitieboekjes en schoenen. Maar al gauw werd duidelijk dat ze hun spullen in de jungle moesten achterlaten. “Onze spullen werden nat en onze tassen steeds zwaarder. We dumpten onze spullen en kwamen in Mexico aan met enkel de kleding die we aanhadden.”

Opvang

Na een helse tocht kwam Carmens familie uiteindelijk in Mexico aan. Hier konden ze terecht in een opvang waar migranten eten en onderdak krijgen. Maar de dagen zijn lang en Carmen vindt het moeilijk om vrienden te maken in de opvang.

“Ik voel me vaak anders dan de anderen. De meeste meisjes waar ik mee omga zijn jonge moeders, anderen zijn zwanger. Ik voel me hier niet op mijn gemak”, vertelt ze. Door de situatie is ze erg angstig. “Mexico is gevaarlijk en ik voel me hier niet veilig. Maar ik weet ook dat we geen andere keus hadden.”

Ook heeft Carmen het moeilijk met het gebrek aan privacy. In de opvang wonen migrantenfamilies uit verschillende landen samen. Ze eten in een gezamenlijke ruimte in het midden van een grote tuin. De tuin is omlijnd met waslijnen. De waslijnen dienen ook als muren die de rest van de tuin indelen in kleinere stukken grond waar families hun tent kunnen opzetten of een matras kunnen neerleggen.

Dromen voor de toekomst

Plan International ondersteunt kinderen en hun families in de opvang met psychosociale steun en biedt bescherming bij migratie, het zoeken van asiel of de terugkeer naar huis. Ook staan we instanties bij zodat ze hun capaciteit kunnen vergroten en meer kunnen doen om de rechten van migranten te waarborgen.

Ook Carmen neemt deel aan de activiteiten in de opvang, die er ook op gericht zijn om bewustwording rondom kindbescherming en gelijkheid te vergroten. “Er werd ons gevraagd iets te schrijven over onze dromen voor de toekomst. Ik wilde dat al heel lang kwijt, maar ik wist niet hoe. Ik leerde dat we, omdat we zoveel verschrikkelijke dingen hebben meegemaakt, extra goed voor onszelf moeten zorgen.”

Ondanks alles wat ze heeft meegemaakt, heeft Carmen nog steeds een duidelijk doel voor ogen. “Ik wil forensisch wetenschapper worden, want ik hou van onderzoek doen,” vertelt ze. “Nu ik weet wat ik wil, zal ik er alles aan doen om goed voor mezelf te zorgen, zodat ik mijn doelen kan behalen.”

*Naam gewijzigd vanwege identiteitsbescherming