“Beleidsmakers moeten de mens achter de problemen gaan zien”

Kindhuwelijken, meisjesbesnijdenis, seksueel misbruik. De 22-jarige Margaret uit Kenia ziet er in haar omgeving elke dag de gevolgen van. Daarom zet ze zich als jongerenactiviste in voor de rechten van meisjes. Vooral wanneer het aankomt op hun seksuele gezondheid en het recht om zelf te beslissen over hun lichaam, relaties en leven.

Seksuele en reproductieve gezondheid en rechten staan in Kenia niet hoog op de agenda, zegt Margaret. “Het wordt niet serieus genomen. Als je als jonge vrouw bij een gezondheidscentrum komt en vraagt om anticonceptie, word je bekritiseerd. De gezondheidswerkers veroordelen je ervoor. En daarnaast is seksuele en reproductieve gezondheidszorg ook nog eens heel duur. Veel jonge vrouwen, met name in plattelandsgebieden, kunnen zich die zorg niet veroorloven.”

Rechten

Ook op het gebied van rechten valt er nog een wereld te winnen. Zo zijn er in Kenia wel wetten die meisjes beschermen tegen seksueel geweld, maar de handhaving hiervan laat vaak te wensen over. “Als een meisje verkracht wordt, komt de zaak vaak wel bij de politie terecht. Maar er is een hoop corruptie. Daders kopen de rechters om en gaan daardoor vaak vrijuit. Voor meisjes blijft de situatie dus zeer onveilig. En daarnaast krijgen zij ook de schuld van wat er gebeurd is en worden ze daarna door vrienden en familie met de nek aangekeken. Zeker als de dader zelf ook een familielid is, wat helaas heel vaak voorkomt.”

Op de barricade

Dat ze hier in haar omgeving zo vaak mee te maken kreeg, is ook de reden dat Margaret besloot om de barricades op te gaan en zich als jongerenactivist uit te spreken voor de rechten van jongeren en in het bijzonder meisjes. “In ons rechtssysteem zit een grote ongelijkheid”, vertelt ze. “Jongeren die over de schreef gaan worden zwaar gestraft, maar als er een grote misdaad plaatsvindt, zoals verkrachting, wordt het weggemoffeld. En wanneer je rijk bent, kan je een heleboel afkopen.”

Het verschil is met name te merken in plattelandsgebieden, vertelt Margaret, die een recente wet als voorbeeld noemt. “De overheid heeft bedacht dat al het schoolgeld via een online platform betaald moet worden. Op zich is dat natuurlijk niet verkeerd, maar er wordt geen rekening mee gehouden dat veel mensen in plattelandsgebieden het geld niet hebben om een smartphone te kopen. Zij betaalden de school vaak met goederen als maïs of brandhout. Als dat niet meer kan, dan kunnen ze hun dochters niet meer naar school sturen. Daar wordt geen rekening mee gehouden.”

Grote successen

Hoewel er nog een lange weg te gaan is, heeft Margaret als jongerenactivist al een aantal grote successen behaald. “Ik heb een eigen organisatie opgezet, Her Dignity Her Pride, waarmee ik me inzet om kindhuwelijken, meisjesbesnijdenis, tienerzwangerschappen en seksueel misbruik in Kajiado tegen te gaan. Daarin nemen we ook leiderschap en lobby mee. Veel meisjes en vrouwen kennen hun rechten niet en dus is het belangrijk hier met hen over in gesprek te gaan. We geven bijvoorbeeld seksuele voorlichting en leren hen hoe ze zichzelf kunnen beschermen tegen zwangerschap en seksueel overdraagbare aandoeningen. Ook worden veel van deze plattelandsgebieden ernstig getroffen door klimaatverandering. De armoede die daardoor ontstaat, leidt in veel gevallen tot meer kindhuwelijken. Van de bruidsschat die ouders en verzorgers voor hun jonge dochters krijgen, kunnen ze hun zoons weer naar school laten gaan. Daarom zetten we ons ook in om vrouwen financieel onafhankelijker te maken, zodat ze hun eigen geld kunnen verdienen, ook wanneer klimaatverandering de landbouw en veehouderij in gevaar brengt.”

Steun van de president

Ook gaf ze input voor een jongerenmanifest dat werd voorgelegd aan de president van Kenia. En met succes. “De president heeft zeventig procent van onze ideeën meegenomen in zijn eigen manifest. Als hij zich aan zijn woord houdt, zal het grootste deel van onze doelen bereikt worden.”

Margaret is als jongerenactivist betrokken bij het Break Free!-programma van Plan International. “Het programma geeft me de mogelijkheid samen te werken met andere jongerenactivisten uit heel Afrika en om onze ideeën op de kaart te zetten. Het is een veilige plek waar jongeren hun zorgen kunnen uiten over hun seksuele gezondheid en rechten. Hun ervaringen inspireren me om opnieuw de bühne op te gaan en te blijven lobbyen voor betere wetgeving in Kenia. Uiteindelijk wil ik dat jongeren altijd aan tafel zitten om mee te praten over belangrijke beslissingen. Zodat beleidsmakers ook echt de mens achter het probleem zien.”

Gender Is My Agenda

Van 13 tot en met 15 februari is Margaret aanwezig op de Gender Is My Agenda (GIMAC) pre-summit in Addis Abeba, Ethiopië. Hier komen vrouwen uit allerlei Afrikaanse landen en hun bondgenoten samen om op te komen voor hun rechten en de stem van meisjes en vrouwen te versterken. Margaret faciliteert tijdens een lobbytraining een sessie over het belang van onderwijs. Tijdens de sessie zullen belangrijke aanbevelingen van jongeren over onderwijs opgehaald worden, die vervolgens zullen worden voorgelegd tijdens de African Union summit op 17 en 18 februari/later deze week.

Break Free! is een vijfjarig programma (2021-2025) van Plan International, de Afrikaanse organisaties SRHR Africa Trust (SAT) en Forum for African Women Educationalists (FAWE) en in strategisch partnerschap met het ministerie van Buitenlandse Zaken. We werken ook nauw samen met de Zimbabwaanse organisatie Rozaria Memorial Trust en het KIT Royal Tropical Institute. Samen met jongeren en lokale jongerenorganisaties zetten we ons in voor de preventie van kindhuwelijken en tienerzwangerschappen en voor de seksuele en reproductieve gezondheid en rechten van jongeren. Het programma wordt uitgevoerd in negen Afrikaanse landen: Burkina Faso, Ethiopië, Kenia, Malawi, Mali, Mozambique, Niger, Sudan en Zambia.