“Als meisjes de kans krijgen, schitteren ze”
In Somalië worden de rechten van meisjes en jonge vrouwen elke dag geschonden. Ze worden structureel achtergesteld, ondergewaardeerd en gediscrimineerd, met alle grote, negatieve gevolgen van dien. Sadia Allin, directeur bij Plan International in Somalië zet zich iedere dag opnieuw in voor de rechten van de meisjes in het land. “Als meisjes de kans krijgen, schitteren ze.”
99 procent van de Somalische meisjes en jonge vrouwen tussen de 15 en 49 jaar oud moest meisjesbesnijdenis ondergaan (SHDS, 2020). Vaak gebeurt dit al op hele jonge leeftijd. Ook trouwt 45 procent van de meisjes nog voor ze achttien is (The Child Marriage Data Portal, 2023). Wetgeving tegen kindhuwelijken is er niet. “Als de ouders of verzorgers het goedkeuren, mogen ze hun dochter al op jonge leeftijd uithuwelijken.”
“Wat voor kleding had ze aan?”
Ook op het gebied van seksueel geweld worden meisjes structureel achtergesteld, vertelt Allin. “Als een meisje seksueel misbruik meegemaakt heeft is de vraag nooit: ‘Wat bezielde die man?’. Het is altijd: ‘Waarom was dat meisje daar? Wat voor kleding had ze aan?’. Als ze na een aanranding zwanger raakt, wordt dat gezien als een smet op haar leven. En dus wordt ze in de meeste gevallen uitgehuwelijkt aan de man die haar verkracht heeft.”
“Het blijft me raken dat dit de realiteit is”
Allin wordt even stil. “Als je elke dag met dit soort situaties te maken krijgt, raak je er bijna aan gewend”, zegt ze dan. “Maar het blijft me toch raken dat dit de realiteit is. Mijn realiteit.”
Want ze wordt gedreven door meer dan cijfers alleen. Ook Allin werd al op haar vijfde besneden. Meer dan dertig jaar later herinnert Sadia zich deze dag nog als de dag van gisteren. “Mede daarom zet ik me al sinds mijn elfde in om genitale verminking tegen te gaan. En nu zet ik me ook via mijn werk als directeur elke dag in voor de rechten van Somalische meisjes.”
Als je elke dag met dit soort situaties te maken krijgt, raak je er bijna aan gewend
Bewustwording
In haar werk spreekt Allin met beleidsmakers, ouders en verzorgers, meisjes én jongens om de problemen waar meisjes in Somalië elke dag mee te maken krijgen, aan te pakken. “Bewustwording speelt daarin een hele grote rol”, vertelt ze. “Er is een grote vraag naar besnijdenissen omdat het de norm is dat meisjes op die manier ‘klaargemaakt’ worden voor een huwelijk. Het uitvoeren van besnijdenissen is dan ook een belangrijke bron van inkomsten voor veel mensen. Omdat een groot deel van de bevolking niet naar school is geweest, hebben ze nooit geleerd over de gevaren van genitale verminking. Daarom maken we ons hard voor meer voorlichting over de grote gezondheidsrisico’s die genitale verminking met zich meebrengt. Ook goed onderwijs, voor meisjes én jongens, speelt daarin een belangrijke rol.”
Ze noemt een voorbeeld. “Ik sprak een jonge vrouw die op jonge leeftijd genitale verminking had ondergaan. Ze was zwanger geworden en kreeg een fistel, een complicatie die vaak optreedt bij vrouwen die besneden zijn. Ze leefde lange tijd in stilte met de pijn, maar durfde zich tijdens een bijeenkomst van Plan International eindelijk uit te spreken. We konden haar fistel verhelpen en dat gaf haar zoveel verlichting. Ze had geen pijn meer én geen geheim meer.”
Constant achtergesteld
Ook spreekt Allin van een grote ongelijkheid die ten grondslag ligt aan niet alleen meisjesbesnijdenis, maar ook aan bijvoorbeeld kindhuwelijken, seksueel geweld en een gebrek aan onderwijs voor meisjes. “Meisjes worden in Somalië constant achtergesteld. Daarom is het belangrijk dat we de gehele gemeenschap meenemen in het gesprek over meisjesrechten. De ongelijkheid zit heel diep geworteld in de samenleving, dus juist ook mannen en jongens moeten hun steentje bijdragen. Want zolang de helft van de bevolking meisjes als minderwaardig blijft zien, gaat er niets veranderen.”
Grote risico’s
Omdat de ongelijkheid zo diep geworteld is in de samenleving, kan opkomen voor de rechten van meisjes en jonge vrouwen ook erg gevaarlijk zijn. “Activistes, journalisten en vrijheidsstrijders lopen grote risico’s”, vertelt Allin. “Ze worden als bedreiging gezien omdat hun ideëen in onze samenleving controversieel zijn. Omdat ze werken aan gendergelijkheid, mensenrechten en democratie. Ook de politiek ziet de noodzaak hiervan niet in, dus wetten tegen vrouwelijke genitale verminking, geweld tegen vrouwen en kindhuwelijken staan laag op de agenda.”
Hoewel ze volledig op de hoogte is van de gevaren, blijft Allin zich met Plan International inzetten voor betere bescherming van de rechten van kinderen en meisjes in het bijzonder. “We zorgen voor bewustwording, maar werken ook samen met beleidsmakers om tóch wetten op te stellen die bescherming bieden.”
De ongelijkheid zit heel diep geworteld in de samenleving
Schitteren
Want, zo stelt Allin, als we meisjes de juiste kansen geven, dan kan dat Somalië enorm veel opleveren. “Ik vergelijk meisjes vaak met een kaars. Als je een kaars niet aansteekt, blijft het altijd was. Maar houdt er een vlammetje bij, en je verlicht de hele kamer. Dat is voor meisjes ook zo: als je ze de kans geeft, schitteren ze.”
Verandering is mogelijk
Daarom blijft Allin zich inzetten voor de rechten van meisjes. “Als ik kijk naar de houding van meisjes en jongens die beginnen met onze programma’s en dat vergelijk met hun houding na afloop, dan zie je een gigantisch verschil. Dat inspireert me enorm, zij willen zich echt inzetten om de status quo te veranderen.”
Want, zo sluit Allin af, verandering is mogelijk. “Kijk naar mij”, zegt ze, “ik heb ook verschrikkelijke dingen moeten ondergaan, maar nu ben ik directeur van een organisatie die zich inzet voor de rechten van meisjes en vrouwen. Als je je blijft inzetten voor verandering en jongeren blijft inspireren en ondersteunen, dan kunnen ze hun dromen waarmaken.”
