“Als ik aan mijn kindhuwelijk kan ontsnappen, kunnen anderen dat ook”

Fatmata werd op haar zestiende uitgehuwelijkt aan een oudere man. Vastberaden om haar studie voort te zetten, en om geen kindbruid en tienermoeder te worden, klopte Fatmata aan bij Plan International. Na bemiddeling met de familie ging het huwelijk uiteindelijk niet door. Fatmata wil nu advocaat worden om meisjesrechten te verdedigen.

Voordat de coronapandemie uitbrak trouwde 39 procent van alle meisjes in Sierra Leone voor hun achttiende verjaardag (Girls Not Brides, 2020). Door de lockdowns verdienen veel families geen geld meer, waardoor ouders hun dochters nog eerder uithuwelijken om een bruidsschat te ontvangen. Naar schatting worden wereldwijd 13 miljoen meer meisjes dan voorspeld uitgehuwelijkt in de komende 10 jaar. Ook in Sierra Leone vindt er zeer waarschijnlijk een toename van het aantal kindhuwelijken plaats, als gevolg van de coronacrisis.

De keuze is gemaakt

Fatmata woont met haar tante op het platteland, in het zuiden van Sierra Leone. De dag dat ze te horen kreeg dat haar familie haar had uitgehuwelijkt begon heel normaal. Ze was die ochtend naar school geweest en had met haar vriendinnen gespeeld. Toen Fatmata thuiskwam zat haar tante zoals altijd buiten op haar vaste stoel te wachten. Fatmata merkte een bepaalde spanning, maar ze stond er verder niet bij stil.

Onbezorgd begon ze aan haar huishoudelijke taken, maar haar tante wilde een serieus gesprek met haar voeren. Fatmata vroeg zich af wat er aan de hand is. Had ze wat fout gedaan op school?

Toen haar tante eindelijk begon te praten sprak ze daadkrachtig, maar zonder oogcontact te maken. “Fatmata, ken je meneer Ali? Hij heeft je bruidsschat betaald en dus word je binnenkort zijn vrouw. Begin je er maar op voor te bereiden.” De boodschap was duidelijk: de keuze is gemaakt.

Droom in duigen

“Ik schrok enorm en begon te huilen. Ik wist niet wat ik moest zeggen”, herinnert Fatmata zich. “Ik vroeg me af of ik moest weigeren. Stond het nog ter discussie? Hoe snel zou ik moeten trouwen?” Ze had verhalen gehoord van meisjes die waren uitgehuwelijkt en wiens levens in één klap compleet veranderden. Maar het was nooit in haar opgekomen dat ze zelf in zo’n situatie terecht zou komen.

Fatmata zag haar droom om advocaat te worden in rook opgaan. Ze zou waarschijnlijk niet terug naar school kunnen na de bruiloft. Ze had zo vaak voor haar spiegel gestaan en ingebeeld hoe ze eruit zou zien als advocaat in een rechtszaal, maar toen ze die avond keek zag ze alleen een bruid en een moeder. De rest van de nacht lag ze wakker, na te denken over hoe ze het lot kon ontlopen.

Fatmata neemt het lot in eigen hand

De volgende ochtend hing er een ongemakkelijke stilte in het huis. Fatmata maakte zich zoals gebruikelijk klaar voor school en deed alsof er niks was gebeurd. Ze at haar ontbijt, nam afscheid van haar tante en vertrok met haar schooltas in de hand. Haar tante hield haar niet tegen. Als ze erop terugkijkt vraagt Fatmata zich af wat er in het hoofd van haar tante omging. “Misschien dacht ze dat ik wel naar school kon gaan omdat de huwelijksceremonie nog gepland moest worden. Of misschien voelde ze zich schuldig en had ze de moed niet om me tegen te houden.”

Wat haar tante niet wist, is dat Fatmata haar schooltas had ingepakt met kleding en andere persoonlijke spullen. Ze had besloten dat ze niet zou trouwen en van huis zou wegrennen. Fatmata liep snel naar het huis van een vriendin die ook op jonge leeftijd was uitgehuwelijkt. Zij was gelukkig bekend met het werk dat Plan International doet in de gemeenschap. Samen gingen ze naar het kantoor, om een melding te doen van de uithuwelijking van Fatmata.

Mensenrechtenclubs van Plan International

Plan International strijdt voor de rechten van meisjes als Fatmata en geeft voorlichting aan ouders, leerkrachten, dorpshoofden en lokale organisaties over de nadelen van kindhuwelijken. Ook leggen we het belang van onderwijs voor meisjes uit. In Sierra Leone doet Plan International dat door teams te ondersteunen die strategieën ontwikkelen om kindhuwelijken bespreekbaar te maken binnen gemeenschappen. En door meisjes te steunen die uitgehuwelijkt worden of zijn.

“Wij krijgen veel gevallen binnen van meisjes die onder druk worden gezet om jong te trouwen en meisjes die al zijn uitgehuwelijkt en hulp nodig hebben. We hebben meerdere clubs opgezet in de gemeenschappen, om kindhuwelijken te bespreken vanuit een perspectief gebaseerd op mensenrechten. Leden van deze clubs zijn mentoren en rolmodellen voor andere kinderen in de gemeenschap” legt Evariste Sindayigaya uit, Country Director van Plan International in Sierra Leone.

Niet getrouwd, wel naar school!

Toen de familie van Fatmata erachter kwam dat ze was weggelopen en hulp had gezocht, waren ze in eerste instantie erg boos. Ze hadden de bruidsschat van meneer Ali al ontvangen, de afspraak was rond. Maar na een gesprek met Plan International, waarin de gevolgen van het huwelijk werden besproken, ging de familie overstag en blies de bruiloft af.

Fatmata heeft psychologische ondersteuning gekregen en begeleiding om zich weer met haar familie te verzoenen. Ze heeft haar tante verteld dat ze ooit wel gaat trouwen, maar nog niet nu. “Alles gebeurt op zijn tijd. Een huwelijk paste gewoon niet in mijn leven toen ik zestien was.” Inmiddels is Fatmata negentien en ze heeft binnenkort haar eindexamen op school. Daarna wil ze graag rechten studeren aan de universiteit.

“Meisjes in mijn land hebben te maken met veel onrecht. Ooit wil ik ze vertegenwoordigen in de rechtszaal. Ik wil ze hoop geven. Het is misschien niet makkelijk, maar als ik aan mijn kindhuwelijk kan ontsnappen dan kunnen anderen dat ook”, zegt Fatmata vastberaden.