Oorzaken & gevolgen WASH

Wat is het probleem?

De term WASH staat voor water, sanitatie en hygiëne. Het gebrek daaraan heeft verstrekkende gevolgen. Wereldwijd hebben 2 miljard mensen nog steeds geen veilig drinkwater. Dat is één op de vier mensen! Gebrek aan goede WASH-voorzieningen is een complex probleem met vele oorzaken. We zetten ze hieronder op een rijtje.

De oorzaken

Armoede
Als gevolg van armoede kunnen families en lokale en nationale overheden geen drinkwatersystemen en goede sanitaire voorzieningen aanleggen. Waterschaarste en gebrek aan kennis over het belang van goede hygiëne maken het probleem alleen maar groter.

Geen (drink)water
In gebieden met waterschaarste zijn mensen vaak aangewezen op verafgelegen en onveilige waterbronnen. Ze drinken water uit poelen, oude waterputten of riviertjes waarin mensen en dieren ook hun behoeften doen. Ook op scholen is de watervoorziening vaak slecht of is er helemaal geen water. Kinderen kunnen hun handen niet wassen, waardoor ziektes meer kans hebben zich te verspreiden.

Lees hier meer over de gevolgen van de droogte in de Hoorn van Afrika voor meisjes

Gewoonte
Slechte hygiëne blijft ook bestaan uit gewoonte. Het blijkt dat veel mensen wel weten wat de gevolgen hiervan zijn, maar het veranderen van gedrag kost tijd. Ook als er wel sanitaire voorzieningen zijn, vergeten mensen hun handen te wassen met zeep of de wc’s schoon te houden. Het veranderen van gedrag is lastig, maar noodzakelijk om ervoor te zorgen dat mensen niet meer ziek worden.

WASH is vaak geen prioriteit van overheden
Om te zorgen dat iedereen in 2030 goede sanitaire voorzieningen heeft, moet het tempo van de huidige vooruitgang vier keer zo snel gaan (UN-Water 2021). Maar in veel landen hebben overheden geen middelen, kennis en politieke wil om te investeren in goede drinkwatersystemen en sanitaire voorzieningen. Vaak zijn verschillende ministeries verantwoordelijk voor water en sanitatie, waardoor het onduidelijk is bij wie de verantwoordelijkheid ligt. Daardoor blijven taken liggen en worden watersystemen en waterpunten niet onderhouden. Het aanleggen van sanitaire voorzieningen komt dan bij huishoudens zelf terecht, die hier dus niet altijd de middelen voor hebben.

De gevolgen

Kindersterfte en slechte gezondheid
Jaarlijks sterven wereldwijd ongeveer 484.000 jonge kinderen als gevolg van diarree, vaak veroorzaakt door vervuild water en gebrek aan hygiëne. Diarree is wereldwijd een van de belangrijkste doodsoorzaken bij kinderen onder de vijf jaar oud. Slechte hygiëne en vervuild water veroorzaken ook parasitaire ziektes als wormen, schurft en trachoom (een ontsteking in het bindvlies van het oog). Het dragen van zware emmers water over lange afstanden kan bij kinderen bovendien ernstige hoofd-, schouder- en nekblessures veroorzaken.
Bron: UNICEF 2022

Schooluitval
Ziek thuis blijven of urenlang lopen om water te halen uit verafgelegen waterbronnen; het gaat allemaal ten koste van school. Door slechte wc’s op school en het ontbreken van aparte meisjestoiletten stoppen veel meisjes voortijdig met school. Vooral als ze in de puberteit komen en nergens op school een plek hebben om zich te wassen en verschonen tijdens hun menstruatie.

Gezondheidsrisico’s voor zwangere vrouwen
Het dragen van zware emmers water kan leiden tot problemen bij de zwangerschap en baarmoederverzakking. Als zwangere vrouwen vervuild water drinken, kan dit tot gevolg hebben dat de baby ondergewicht heeft, langzamer groeit of hepatitis krijgt.

Onveiligheid
Meisjes en vrouwen zijn kwetsbaar voor (seksueel) geweld als ze water halen, naar de gedeelde wc gaan op school of buiten hun behoeften doen. Uit schaamte houden meisjes en vrouwen hun behoeften vaak tot ’s avonds op, als er geen mensen meer buiten zijn. Dat vergroot het risico om te worden lastiggevallen en maakt bovendien de kans op (urineweg)infecties groter.

Lees ook: Seks in ruil voor water: meisjes betalen een hoge prijs voor de Keniaanse droogte

Hoge kosten
De problemen die ontstaan door slechte hygiëne, vervuild drinkwater en het ontbreken van sanitaire voorzieningen zorgen voor hoge kosten. Denk daarbij onder meer aan kosten voor medicijnen en gezondheidszorg, maar ook om de uitval van arbeidskrachten en gebrek aan scholing.