Wereldwijd gaan 259 miljoen kinderen niet naar school. Maar wie zijn deze kinderen, waarom gaan ze niet naar school en over wat voor onderwijs hebben we het eigenlijk? Hier lees je alle relevante feiten en cijfers over onderwijs en jongeren.

Ieder kind heeft het recht om naar school te gaan. Het is een van de basisrechten die is vastgelegd in het Verdrag voor de Rechten van het Kind. Goed onderwijs zorgt voor een sterke basis en biedt mogelijkheden voor de toekomst. Niet alleen voor het kind zelf, maar ook voor de wereld als geheel. Basisonderwijs speelt een cruciale rol in het verminderen van extreme armoede en sociale verschillen, maar toch gaan 64 miljoen kinderen tussen de zes en elf jaar niet naar school (Unicef, 2022). Voor het middelbaar onderwijs liggen de cijfers nog hoger. 195 miljoen kinderen maken de middelbare school niet af of gaan er helemaal niet naar toe (Unicef, 2022).

Grote verschillen

Hoewel er de afgelopen jaren flinke vooruitgang is geboekt op het gebied van onderwijs, zijn er wereldwijd nog steeds grote verschillen. Zo gaat negentig procent van alle kinderen wereldwijd naar de basisschool, maar wordt dit percentage vooral hooggehouden door westerse landen. Kijken we namelijk naar armere huishoudens, dan volgt slechts 74 procent van de kinderen basisonderwijs. Ook in het middelbaar onderwijs gaan kinderen uit stedelijke omgevingen en uit rijkere huishoudens vaker naar school. Vooral bij het hoger middelbaar onderwijs (ongeveer vijftien tot zeventien jaar oud) zijn grote verschillen waar te nemen. Wereldwijd maakt zeventig procent van de kinderen het lager middelbaar onderwijs (twaalf tot vijftien jaar oud) af, maar slechts 43 procent van het armste deel van de bevolking krijgt deze kans (Unicef, 2022). In de landen waar Plan International werkzaam is, liggen de percentages kinderen (en met name meisjes) die niet naar school gaan nog zorgwekkend hoog.

Meisjes blijven achter

Wanneer er niet genoeg geld is om alle kinderen naar school te sturen, delven meisjes vaak het onderspit. Wereldwijd gaan 129 miljoen meisjes niet naar school. 32 miljoen van hen gaan niet naar de basisschool, 30 miljoen niet naar het lager middelbaar onderwijs en maar liefst 67 miljoen meisjes gaan niet naar het hoger middelbaar onderwijs. In landen waar een conflict gaande is lopen meisjes twee keer zoveel risico niet naar school te gaan dan in landen waar dat niet zo is.

Slechts in 49 procent van de landen hebben jongens en meisjes gelijke kansen in het basisonderwijs. Kijken we verder, naar het lager middelbaar onderwijs, dan voldoet slechts 42 procent van de landen hieraan. Op het hoger middelbaar onderwijs ligt dit percentage nog veel lager, namelijk op 24 procent (Unicef, 2022).

Al deze percentages zijn natuurlijk te hoog, maar uit onderzoek is gebleken dat onderwijs pas substantieel effect heeft vanaf de middelbare school. In het basisonderwijs leren kinderen namelijk de basisvaardigheden die nodig zijn om verder te leren. De kwaliteit hiervan is vaak niet goed en hindert meisjes in hun vervolgopleiding. Om voordelen uit onderwijs te halen, is het daarom van belang dat meisjes doorstromen naar de middelbare school. Er is dus nog een hoop werk te verrichten!

En de jongens dan?

In een recent verschenen onderzoek van UNESCO bleek dat er in het onderwijs een kanteling gaande is. Het aantal meisjes dat wordt ingeschreven op school is nog steeds lager dan het aantal jongens, maar kijken we naar de kinderen die stoppen met school, dan zijn de jongens in de meerderheid. Jongens komen vaker tot stilstand wanneer het gaat om onderwijs. Ze moeten bijvoorbeeld klassen overdoen, leren op school niet voldoende en omdat ze geen vooruitgang boeken stoppen ze uiteindelijk helemaal met school. Voorheen was dit voornamelijk een probleem in landen met een hoog inkomen, maar door toegenomen armoede stoppen ook jongens in lage- en middeninkomenslanden vaker met school. Dit omdat ze moeten gaan werken om geld te verdienen voor hun families. Ook wordt school vaak als “niet mannelijk” gezien, waardoor veel jongens niet verder willen leren, en worden jongens vaker dan meisjes gepest.

Wat betekent dat voor meisjes?

Om gelijkheid te realiseren blijft het verbeteren van onderwijs voor meisjes van het grootste belang. Meisjes lopen zowel op school als in hun werkende leven daarna nog steeds tegen allerlei obstakels aan en krijgen vaak te maken met discriminatie en uitbuiting. De kwaliteit van onderwijs voor meisjes verbeteren blijft dus noodzakelijk, maar ook jongens moeten hierin meegenomen worden. Goed onderwijs voor jongens speelt namelijk ook een belangrijke rol in het bereiken van gelijkheid. Als jongens hun school niet afmaken heeft dat niet alleen zijn weerslag op hun eigen toekomst en baankansen, maar ook op hun keuzes en gedrag. Over het algemeen behandelen mannen die een opleiding gevolgd hebben vrouwen op een eerlijker en meer gelijkwaardige manier en staan zij sneller op tegen geweld tegen vrouwen. Om de kansen van meisjes te verbeteren, gelijkheid te bevorderen en geweld tegen te gaan, is onderwijs dus voor zowel jongens als meisjes van groot belang.

De voordelen van onderwijs voor meisjes

Onderwijs is dus belangrijk voor ieder kind, maar voor meisjes in het bijzonder. Een laag opleidingsniveau bij meisjes heeft namelijk niet alleen negatieve gevolgen voor henzelf, maar ook voor hun kinderen, familie, de gemeenschap en zelfs de hele maatschappij.

Hoe langer een meisje naar school gaat, hoe meer ze gaat verdienen. Als ze basisonderwijs hebben gevolgd, verdienen vrouwen bijna twintig procent meer dan vrouwen zonder basisonderwijs. Middelbaar onderwijs zorgt ervoor dat vrouwen bijna twee keer zoveel gaan verdienen als vrouwen zonder opleiding. Als ze ook nog gaan studeren, verdienen ze tot wel 323 procent meer dan vrouwen die niet naar school zijn gegaan.

Hogere inkomsten leiden tot hogere levensstandaarden. Maar onderwijs heeft nog meer belangrijke voordelen. Zo kan het volgen van onderwijs onder andere leiden tot een vermindering van kindhuwelijken en tienerzwangerschappen en een verbetering van de gezondheid van vrouwen en kinderen. Ook kan het ervoor zorgen dat meisjes beter voor zichzelf op kunnen komen en beter kunnen beslissen over hun eigen leven (High Cost of Not Educating Girls, 2018).