Een bloedserieuze zaak in Uganda

Meer dan de helft van de tienermeisjes in Uganda gaat niet naar school als ze ongesteld is. Hevige schaamtegevoelens en gebrek aan maandverband of sanitaire voorzieningen leiden ertoe dat meisjes meerdere schooldagen per maand missen of soms helemaal stoppen met school. Ook halen ouders meisjes van school zodra ze ongesteld zijn omdat ze klaar zouden zijn om te trouwen. Met het project Een Bloedserieuze Zaak maakt Plan International menstruatie bespreekbaar in Uganda. Het welzijn en de ontwikkeling van een meisje mag niet door haar menstruatie worden beperkt!

Er heersen nog veel taboes rond ongesteldheid en de gevolgen hiervan voor meisjes en jonge vrouwen zijn groot. Vaak wordt er helemaal niet over gesproken. Hierdoor zijn veel meisjes niet voorbereid op hun eerste menstruatie en denken ze dat ze ziek zijn of zelfs doodgaan. Meisjes krijgen weinig of geen informatie over hoe ze op een hygiënische manier met hun menstruatie om kunnen gaan.

Gebrek aan kennis

Maandverband en tampons zijn vaak niet beschikbaar of onbetaalbaar. Daarom gebruiken meisjes en vrouwen oude vodden, bananenbladeren of kranten als maandverband, wat ernstige gezondheidsproblemen kan veroorzaken. Een gebrek aan kennis en diepgewortelde mythes rondom ongesteldheid beperken meisjes en vrouwen in hun vrijheid en ontwikkeling.

Met ons Menstrual Health and Hygiene (MHH)-programma neemt Plan International de barrières weg waar meisjes en jonge vrouwen door hun menstruatie tegenaan lopen. Sinds 2012 voeren we dit project ook uit in Uganda. Dankzij de bijdrage van de Nationale Postcode Loterij hebben we hoopgevende resultaten kunnen boeken in de plattelandsregio’s Tororo, Kamuli en Lira.

Behaalde resultaten (2012-2020)

• Na afloop van het project zag 90 procent van de meisjes menstruatie niet meer als iets waarover niet gesproken mag worden. Dat is 25 procent meer dan voorafgaand aan het project.
• Bijna alle meisjes en jongens waren het er na afloop van het project over eens dat menstruatie iets heel gewoons is.
• Meer meisjes gaan naar school tijdens hun menstruatie: 94,6 procent ten opzichte van 56 procent bij aanvang van het project.
• Er zijn 66 meisjes- en vrouwvriendelijke toiletten gebouwd en 24 waterputten op scholen hersteld om ervoor te zorgen dat er schoon water is om te drinken en om handen te wassen.
• 4000 meisjes en jongens kunnen herbruikbaar maandverband maken.
• Meer dan 197.000 meisjes en vrouwen, maar ook jongens en mannen, hebben door voorlichting hun kennis over menstruatie vergroot.
• Voorlichting over menstruatie is opgenomen in het leerplan en er worden in alle schooltoiletten voorzieningen gemaakt zoals een afvalbak en een aparte ruimte voor meisjes om zich te wassen. Dit is ook vastgelegd in de landelijke richtlijnen voor scholen.
• Het project heeft ook bijgedragen aan gendergelijkheid. Door jongens en mannen erbij te betrekken gingen ze hun zusjes, moeders en vrouwen ondersteunen. Vaders durfden voor het eerst met hun dochters over dit onderwerp te praten en kochten maandverband. Jongens maakten maandverband voor hun zusjes. Ook werden minder meisjes van school gehaald als ze ongesteld werden.

Vervolgprogramma (2020-2022)

In juni 2020 zijn we met een vervolgprogramma van start gegaan in drie andere districten in de Kamuli-regio in Uganda. Het doel is om de opvattingen en het gedrag rondom menstruatie van nog eens 53.502 meisjes, vrouwen, jongens en mannen positief te beïnvloeden. Daarnaast geven we 29.382 meisjes en vrouwen voorlichting over menstruatie en maandverband. Nog eens 3900 meisjes zullen gebruik kunnen maken van toiletten met de nodige faciliteiten op school. Ook zet Plan International zich ervoor in dat voorlichting over menstruatie nog beter vastgelegd wordt in nationaal en regionaal beleid.

Hoe gaat Plan te werk

Plan International heeft een aanpak ontwikkeld die met succes discriminerende praktijken tegen meisjes en vrouwen doorbreekt. Dit doen we door:

• Het vergroten van kennis over menstruatie en hoe er hygiënisch mee om te gaan; door leraren te trainen hoe ze meisjes en jongens kunnen voorlichten over menstruatie en door informatie te verstrekken via radioprogramma’s en billboards.
• Betaalbaar en hygiënisch maandverband beschikbaar te maken; door meisjes, jongens en lokale ondernemers te leren hoe ze herbruikbaar maandverband kunnen maken. Plan werkt samen met het bedrijf Afripads om ervoor te zorgen dat hun herbruikbaar maandverband te koop is in de winkels en op de markten in de dorpen waar Plan werkt.
• Te zorgen voor toiletten met faciliteiten zoals maandverband voor noodgevallen, een prullenbak, schoon water en een spiegel.
• Het doorbreken van de taboes en mythes rondom menstruatie; door community- en schooltoneelstukken waarin taboes en mythes worden aangekaart en weerlegd.
• Samen met andere organisaties te lobbyen bij nationale en lokale overheden om Menstrual Health and Hygiene op te nemen in beleid en budgetten en voorlichting een vast onderdeel te maken van het leerplan.