Onderzoek in 10 conflictgebieden: jongeren melden toename kindhuwelijken, seksueel geweld en genitale verminking

Amsterdam, 3 oktober 2024 – Meisjes en jonge vrouwen in conflictgebieden geven aan dat kindhuwelijken in hun omgeving toenemen. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van Plan International onder ruim 10.000 jongeren in landen die geteisterd worden door oorlog of conflict, waaronder Soedan, Libanon en Nigeria. Ook melden jongeren een toename van andere vormen van geweld tegen meisjes en jonge vrouwen, waaronder seksueel geweld en vrouwelijke genitale verminking. Het rapport wordt gepubliceerd in aanloop naar 11 oktober, de dag die op initiatief van Plan International door de Verenigde Naties is uitgeroepen tot Wereldmeisjesdag.  

Aan het onderzoek Still We Dream – Girls and young people living through conflict deden ruim 10.000 jongeren (15 – 24 jaar oud) mee uit Colombia, Ethiopië, Kameroen, Libanon, Mozambique, Nigeria, Sudan, Oekraïne en de Filipijnen*. Het rapport legt de directe en indirecte oorzaken bloot die ertoe leiden dat meisjes en jonge vrouwen in conflicten vaker onder dwang worden uitgehuwelijkt, seksueel worden uitgebuit of slachtoffer worden van genitale verminking of seksueel geweld. 

Oorlog drijft meisjes het huwelijk in

Bijna 40 procent van de jongeren in het onderzoek geeft aan dat meisjes nu vaker uitgehuwelijkt worden dan voor de start van het conflict. Zo noemen jongeren dat meisjes worden uitgehuwelijkt aan strijdkrachten, waarna zij vaak slachtoffer worden van (veelvuldig) seksueel geweld en een groot risico lopen op een ongewenste zwangerschap. Ook bijkomende gevolgen van een conflict, zoals armoede, honger en het uitvallen van autoriteiten als politie of kinderbescherming, creëren een klimaat waarin meisjes eerder uitgehuwelijkt worden, blijkt uit het onderzoek.  

Nog eens 24 procent van de jongeren zegt dat het aantal gevallen van seksuele uitbuiting tijdens het conflict is toegenomen, waarbij voornamelijk (jonge) vrouwen noodgedwongen seksuele diensten verlenen in ruil voor eten, water of bescherming. Meisjes melden ook vaker dan hun mannelijke leeftijdsgenoten een gebrek aan water of eten, waarschijnlijk als gevolg van bestaande ongelijkheid. 

Meisjes voelen zich onveiliger

Hoewel de deelnemers aangeven dat het gebruikelijker is dat jongens en jonge mannen zich aansluiten bij gewapende groepen, blijkt uit de interviews dat ook meisjes en jonge vrouwen deel uitmaken van deze groeperingen. Ontvoering en uithuwelijking zijn veelvuldig gedocumenteerd als typische vormen van de rekrutering van meisjes**, maar uit het onderzoek blijkt ook dat meisjes zich vrijwillig aansluiten in de hoop dat een groepering hen bescherming biedt. Een reden hiervoor is dat meisjes zich onveiliger voelen tijdens conflicten dan jongens, zo blijkt uit het rapport. Deze bescherming blijkt echter vaak een illusie, aangezien seksueel misbruik en uitbuiting in dergelijke groepen veelvuldig voorkomen. 

Meer tienerzwangerschappen

Eén op de vier meisjes en jonge vrouwen (27 procent) zegt risico te lopen op seksueel geweld. Bovendien zegt 7 procent dat het aantal gevallen van vrouwelijke genitale verminking (FGM) is toegenomen, een stijging die onder meer verklaard wordt door het wegvallen van kinderbeschermingssystemen. Conflicten verslechteren de al beperkte toegang tot (nood-)anticonceptie en gezondheidszorg, waaronder abortusverlening, waardoor meisjes en jonge vrouwen ook vaker ongepland zwanger raken en op jonge leeftijd moeder worden.***

Garance Reus-Deelder, directeur van Plan International: “Wereldwijd leven 600 miljoen vrouwen en meisjes in conflictgebieden. Zij worden geconfronteerd met uitbuiting, verkrachting, gedwongen huwelijken en bieden noodgedwongen seks in ruil voor bescherming aan. Conflicten hebben verwoestende gevolgen voor alle kinderen en jongeren, maar het is cruciaal dat we weten welke specifieke risico’s meisjes en jonge vrouwen lopen zodat hun behoeften worden meegenomen in de hulpverlening en tijdens vredesonderhandelingen.”

Jonge vrouwen willen meepraten over vrede en wederopbouw

De jongeren in het onderzoek hebben dringend behoefte aan vredesonderhandelingen en een staakt-het-vuren en één op de drie (36 procent) vindt het cruciaal dat meisjes en jonge vrouwen hierbij betrokken worden. Bovendien zegt 44 procent dat de grondoorzaken van conflict, zoals armoede en ongelijkheid, aangepakt moeten worden om duurzame vrede te bereiken.  

Met het onderzoek roept Plan International regeringsleiders en beleidsmakers op om actie te ondernemen voor de miljoenen meisjes en vrouwen die leven in conflictgebieden. De organisatie pleit voor onmiddellijke wapenstilstanden en inclusieve vredesonderhandelingen waarin ook de behoeften van vrouwen en meisjes op de agenda staan.

_{* Eén land is niet genoemd vanwege politieke en operationele risico’s.} 

_{** The Alliance for Child Protection in Humanitarian Action (2020). “Girls associated with armed forces and armed groups”. Bron.}  

_{*** Sanchez-Cespedes, L. M. (2017). Armed Conflict and Adolescents’ Early Transition to Childbearing, The Journal of Development Studies, 54:10.}

Noot voor de redactie 

Download het volledige rapport. Garance Reus-Deelder is beschikbaar voor interviews, evenals meisjes en jonge vrouwen uit onder andere Colombia en Nigeria. Neem contact op met Anniek Groothuis (persvoorlichter) via 06-41026557 of pers@planinternational.nl. 

Over het onderzoek 

Het onderzoek is uitgevoerd door GeoPoll en omvatte een kwantitatief onderzoek waaraan 9.995 kinderen en jongeren in de leeftijd van 15-24 jaar uit 10 landen deelnamen: Kameroen, Colombia, Ethiopië, Libanon, Mozambique, Nigeria, de Filippijnen, Soedan en Oekraïne en één land dat niet bij naam genoemd kan worden vanwege politieke en operationele risico’s. 104 jongeren uit Ethiopië, Kameroen, Colombia en de Filippijnen namen deel aan diepte-interviews. De 10 landen zijn gekozen omdat ze op dit moment kampen met gewapend conflict. Gaza is opgenomen in de secundaire analyse omdat het nu niet mogelijk is om daar onderzoek uit te voeren.

Over Plan International 

Plan International is een ontwikkelingsorganisatie die zich vanuit meer dan 80 landen wereldwijd inzet voor kwetsbare kinderen in Afrika, Azië, Latijns-Amerika en het Midden-Oosten, met speciale aandacht voor meisjes en jonge vrouwen. Plan International doet dit door de achtergestelde positie van meisjes en jonge vrouwen op te heffen zodat zij dezelfde kansen en rechten hebben als jongens. Zo werkt Plan International, met de steun van duizenden sponsors, bedrijven en (institutionele) donoren aan een beter leven voor kwetsbare kinderen en jongeren in landen wereldwijd.