Bijna een op de tien meisjes heeft wel eens geen geld voor maandverband

Menstruatie-armoede en -schaamte bestaat ook in Nederland, blijkt uit onderzoeken

Negen procent van de meisjes en jonge vrouwen in Nederland heeft soms te weinig geld om tampons of maandverband te kunnen kopen. Menstruatie-armoede komt ook in ons land voor. Dat blijkt uit het Bloedserieus onderzoek van ontwikkelingsorganisatie Plan International onder duizend meisjes tussen de 12 en 25 jaar en uit onderzoek van feministisch platform De Bovengrondse, waarbij ruim vijftig organisaties die werken met mensen die leven rondom de armoedegrens en circa 170 vrouwen werden ondervraagd.

Menstruatie-armoede betekent dat meisjes en vrouwen niet genoeg geld hebben voor producten als maandverband of tampons om hun menstruatie veilig en comfortabel door te komen. Uit onderzoek van De Bovengrondse, die informatie opvroeg bij organisaties die werken met minima, blijkt dat menstruatie-armoede leeft. Bijvoorbeeld onder de klanten van de Voedselbank, dak- en thuislozen en ongedocumenteerden. De Bovengrondse sprak een aantal vrouwen die niet genoeg geld hebben om deze producten te bekostigen en waarvan sommigen zich daarom behelpen met wc-papier of vodden. “Er komen wel eens vrouwen helemaal doorgelekt aan, omdat ze geen producten tot hun beschikking hadden,” aldus een hulpverlener van een Inloophuis.
Bovengrondse en Plan International werkten onafhankelijk aan hun onderzoek, maar presenteren de resultaten van deze onderzoeken deze week samen op het Ministerie van Sociale Zaken.

Taboe

Wat menstruatie-armoede anders maakt dan het grotere probleem van armoede, is het taboe dat erop rust. Een dubbel taboe: je geldgebrek bespreken is al moeilijk, over je menstruatie praten komt daar nog eens bij. Sommige vrouwen die hulp nodig hebben, durven daar als het om hun menstruatie bijvoorbeeld niet bij hun hulpverleners om te vragen, ontdekte De Bovengrondse.
Een kwart van de ondervraagde meisjes en jonge vrouwen houdt het liever voor zichzelf als ze ongesteld is, blijkt uit het Bloedserieus onderzoek van Plan International. Een derde van de ondervraagde meisjes vindt ongesteldheid maar een ongemakkelijk onderwerp met vrienden en een vijfde praat ook in het gezin niet openlijk over menstruatie. Bijna de helft van de meisjes en jonge vrouwen voelt zich vies als ze ongesteld is. Ook geeft bijna de helft aan dat ze zouden willen dat we in Nederland openlijker over het onderwerp kunnen praten.

Gebrek aan kennis

Voor Plan International is period poverty en –shaming geen nieuw onderwerp. Al jaren zien zij in de landen waar ze werkzaam zijn, zoals Uganda en Indonesië, dat er een behoorlijke taboe rust op menstruatie. “Een gebrek aan kennis en diepgeworteld bijgeloof en tradities rondom ongesteldheid beperken meisjes en vrouwen wereldwijd enorm in hun vrijheid en ontwikkeling”, zegt Mascha Singeling, water, sanitatie en hygiëne-expert bij Plan International. “Zo worden meisjes en vrouwen in Nepal een week lang verbannen naar een schuur omdat ze als onrein worden gezien en mogen menstruerende meisjes in Uganda niet door de tuin lopen omdat gedacht wordt dat planten anders doodgaan.”
Samen met het ontbreken van maandverband – en dus de kans op doorlekken – leidt dit ertoe dat meisjes tijdens hun menstruatie meerdere schooldagen per maand missen en soms zelfs helemaal stoppen met school. In Uganda gaat bijvoorbeeld 28 procent van de meisjes niet naar school tijdens haar ongesteldheid. “Maar wat misschien nog wel de gevaarlijkste mythe is, is dat ongesteldheid zou betekenen dat je klaar bent om te trouwen, met kindhuwelijken en tienerzwangerschappen tot mogelijke gevolgen”, aldus Singeling.

Lancering Damesverband en ongesteldheids-emoji

Op elke willekeurige dag zijn wereldwijd 800 miljoen meisjes en vrouwen ongesteld. Een doodgewone zaak dus. Met hun onderzoeken vragen Plan International en de Bovengrondse aandacht voor de onbesproken problemen rondom ongesteldheid, en zetten zich in om menstruatie uit de taboesfeer halen. Zo heeft Plan International heeft daarom ook een ongesteldheids-emoji ontwikkeld, een bloeddruppel, die sinds kort beschikbaar is. De Bovengrondse lanceert ‘het Damesverband’: een inzamelactie met als doel om 50.000 euro op te halen voor menstruatieproducten voor meisjes en vrouwen die last hebben van menstruatie-armoede. Meer weten? www.hetdamesverband.nl
Doneren is mogelijk via: https://www.geef.nl/nl/actie/hetdamesverband/

Noot voor de redactie
Voor meer informatie over het onderzoek en werk van Plan International, kunt u contact opnemen met Anniek Groothuis op 0641026557 of pers@planinternational.nl

Plan International Nederland
Gelijke kansen voor meisjes en jongens. Dat is waar Plan International zich voor inzet. In ruim vijftig landen in Afrika, Midden-Oosten, Azië en Latijns-Amerika beschermen we meisjes tegen besnijdenis, kindhuwelijken, seksuele uitbuiting en tienerzwangerschappen. Ook in onze projecten op het gebied van onderwijs en werk, WASH (water, sanitatie, hygiëne) en noodhulp krijgen meisjes extra aandacht. Dit is hard nodig want meisjes worden stelselmatig achtergesteld en gediscrimineerd. Plan spant zich hard in om hun positie, maar ook die van hun families en community’s blijvend te verbeteren: www.planinternational.nl

De Bovengrondse
Dat de emancipatie in Nederland voltooid is, is een mooi idee, maar niet helemaal waar. De Bovengrondse is een jonge feministische grassroots-organisatie die zich inzet voor gendergelijkheid. Dat doen we bijvoorbeeld door thema’s die onder de radar blijven middels mediagenieke acties op de kaart te zetten. Bijvoorbeeld de straatnamenactie #meervrouwopstraat, #wildplasgate of het Abortusbuddy-project, dat vrijwilligers opleidt om vrouwen die een abortuskliniek bezoeken, te begeleiden en te beschermen tegen de toenemende straatintimidatie door anti-abortus-demonstranten. www.debovengrondse.nl en www.hetdamesverband.nl