Deze vijf meisjesrechten staan onder druk

Meisjes van nu lopen het risico minder rechten te hebben dan hun moeders en zelfs hun oma’s. Wereldwijd, ook in Nederland, groeit de polarisatie en nemen patriarchale normen steeds meer de overhand. Zo trekken critici seksuele voorlichting in twijfel en staat het recht op een veilige abortus onder druk. Opkomen voor de rechten van meisjes is daarom belangrijker dan ooit tevoren.

Vrouwen- en meisjesrechten staan onder druk en de financiering van cruciaal werk stopt. Als deze ontwikkelingen doorzetten, is de kans groot dat we de Sustainable Development Goals – die in 2015 werden aangenomen – niet halen. Sterker nog, de kans bestaat dat in 2030 de gendergelijkheid verder afgenomen is.

De afgelopen jaren zien we internationaal de achteruitgang van rechten die belangrijk zijn voor meisjes. Hieronder noemen we er vijf.

1. Recht op onderwijs

Wereldwijd gaan 122 miljoen meisjes niet naar school. Vaak moeten ze thuis blijven om mee te helpen in het huishouden en vanwege heersende gendernormen die bepalen dat onderwijs voor jongens belangrijker zou zijn dan voor meisjes. Ook kindhuwelijken kunnen een reden zijn waarom meisjes niet naar school gaan. Meisjes die wel naar school gaan, hebben last van discriminatie, intimidatie en vooroordelen. Dit beperkt hen in het verder benutten van hun kansen en potentieel.

Internationale financiering is jarenlang cruciaal geweest om meer meisjes naar school te laten gaan. De bezuinigingen van het Nederlandse kabinet en andere regeringen wereldwijd helpen deze ontwikkelingen om zeep.

2. Recht op een geweldloos leven

Meer dan de helft van de kinderen wereldwijd, met name meisjes, heeft te maken met geweld. 370 miljoen meisjes en vrouwen wereldwijd – oftewel 1 op 8 – hebben te maken gehad met verkrachting of seksueel misbruik vóór de leeftijd van 18 jaar. Een groot deel hiervan vindt plaats thuis of op school.
Meisjes met een beperking, die zich identificeren als lhbtiq+ of om andere redenen worden gemarginaliseerd, lopen een nog groter risico.

Schadelijke sociale normen en genderstereotypen zijn de hoofdoorzaken van geweld tegen kinderen. Mensen promoten deze ideeën bijvoorbeeld op sociale media. Hiermee versterken ze de juridische en sociale systemen die dit geweld mogelijk maken en rechtvaardigen.

3. Recht op seksuele en reproductieve gezondheid en rechten (SRGR)

Complicaties bij zwangerschap en bevalling zijn de belangrijkste overlijdensoorzaak bij meisjes van vijftien tot negentien jaar. Het risico hierop verdubbelt bij meisjes jonger dan vijftien. Veel meisjes hebben geen toegang tot moderne anticonceptiemiddelen. Ook ondergaan jaarlijks ongeveer vier miljoen meisjes een onveilige abortus.

Vaak wordt meisjes de kennis ontzegd om weloverwogen beslissingen te nemen over hun seksualiteit. Tegenwoordig zien we een tendens dat critici uitgebreide seksuele voorlichting in twijfel trekken. Ook staat het recht op een veilige abortus onder druk. Deze zorgwekkende trends zorgen voor meer tienerzwangerschappen, meer complicaties en risico’s tijdens zwangerschappen, meer kans op seksueel geweld, meer kindhuwelijken en meer onveilige abortussen.

4. Het recht op leven en een gezonde omgeving

Kinderen en jongeren hebben het minst bijgedragen aan de klimaatcrisis. Tegelijkertijd hebben zij juist te maken met de grootste gevolgen. Meer dan een miljard kinderen lopen extreem hoog risico slachtoffer te worden van onder andere overstromingen, hittegolven, orkanen, droogte en luchtvervuiling door de klimaatcrisis. Klimaatverandering vergroot niet alleen de kans op natuurrampen, maar belemmert ook hun ontwikkeling. Zo sluiten scholen hun deuren tijdens hittegolven en is er meer kans op ziektes na een overstroming. De klimaatcrisis is hiermee het grootste intergenerationele onrecht van deze tijd waarbij meisjes onevenredig hard worden getroffen.

Tegenwoordig zien we een anti-klimaatbeweging die desinformatie verspreidt en wetenschap in twijfel trekt. Dit leidt tot het uitblijven van klimaatmaatregelen.

5. Het recht om deel te nemen aan de maatschappij

Vrij je mening kunnen uiten en deelnemen aan het maatschappelijke en politieke debat is tegenwoordig geen vanzelfsprekendheid. Kinderen en jongeren ervaren hierbij tegenwerking. Meisjes en jonge vrouwen worden vaak afgedaan als te onvolwassen. Critici zien hen als potentiële verstoorders in plaats van als capabele leiders en aanjagers van positieve verandering. Uit onze publicatie ‘State of the World’s Girls (2023)’ bleek dat 61% van de meisjes en jonge vrouwen die betrokken zijn bij activisme, negatieve gevolgen ondervinden van hun werk.

Door de tegenreacties waarmee jonge activisten te maken krijgen, kunnen zij mentale problemen ondervinden. Ook vergroot de tegenwerking het risico op online en offline geweld en intimidatie. Dit kan leiden tot zelfcensuur en zelfs terugtrekking. Dit perkt hun stem en activisme alleen maar verder in.

Plan International blijft opkomen voor de rechten van meisjes. Zo zijn we deze week met een delegatie meisjes en jonge vrouwen aanwezig bij de 69e sessie van de VN-commissie inzake de status van vrouwen (CSW69), waar we lobbyen voor de rechten van meisjes.