Wereldwaterdag: Vrouwen zijn onmisbaar in beheer van schoon grondwater

Op 22 maart – Wereldwaterdag – staan we stil bij het belang van veilige toegang tot schoon grondwater. Meisjes en vrouwen krijgen vaak de taak toegedeeld om water te halen, maar worden niet betrokken bij de besluitvorming over het beheer van waterbronnen. Januka (41) werd lid van de watercommissie in haar dorp in Nepal om gehoord te worden. Ze is een belangrijk rolmodel voor meisjes in haar gemeenschap. Binnen het WASH SDG Consortium-programma werkt Plan International aan het vergroten van vrouwelijk leiderschap en participatie binnen watercommissies.

Grondwater is de voornaamste bron van drinkwater voor afgelegen dorpen in Nepal. Maar het risico op besmet water is hoog als een waterbron niet goed wordt beschermd. Gebrek aan goed sanitair en geen goede afvoer van uitwerpselen zijn de voornaamste oorzaken van waterbevuiling. Ook heeft klimaatverandering invloed op de beschikbaarheid van schoon drinkwater. Extremere weersomstandigheden, zoals overstromingen, leiden al snel tot een vervuilde grondwaterbron.

Met een goed doordacht waterveiligheidsplan kan de gemeenschap voortdurend gebruik maken van schoon en veilig drinkwater. Dat plan moet wel voldoen aan de behoeftes van diegenen die dagelijks water halen; een taak die meestal vervuld wordt door vrouwen en meisjes.

Meisjes en vrouwen harder geraakt door slecht waterbeheer

Als de dichtstbijzijnde waterbron wordt aangetast heeft het een grotere impact op de levens van meisjes en vrouwen. Ze moeten lange afstanden afleggen naar een andere waterbron om hun dorp van schoon water te voorzien. Onderweg zijn ze kwetsbaar voor gendergerelateerd geweld; van seksuele intimidatie tot verkrachting. Meisjes missen ook vaak school omdat ze water moeten halen.

Januka Ghimire Thapa (41) is penningmeester van de Watergebruik en Sanitatie Commissie in het dorp Kumarkhat. Ze vraagt hier aandacht voor beter beheer van de waterbron in de buurt, met oog voor de belangen van vrouwen en meisjes in haar gemeenschap. Het is bijzonder dat Januka zulke invloed kan uitoefenen. Ze legt uit dat meisjes en vrouwen vaak niet bij de besluitvorming over waterbeheer worden betrokken, ondanks dat ze de effecten van een niet beschermde waterbron het meest voelen. Dit leidt tot genderongelijkheid en beïnvloedt de ambities van meisjes; ze kunnen zich niet herkennen in de leiders in hun omgeving.

Belang van vrouwelijk leiderschap

Vrouwelijke participatie en leiderschap in watercommissies is essentieel in de gendertransformatieve aanpak waar Plan International voor pleit. Niet alleen omdat vrouwelijk perspectief belangrijk is voor een goed werkend waterveiligheidsplan, maar ook omdat vrouwen in leiderschapsposities rolmodellen zijn voor meisjes in de gemeenschap. In een dorp waar vrouwen niet vaak de leiding krijgen heeft het enorme impact op meisjes om een vrouw aan het stuur te zien. Daarom is er samen met Plan International een actieplan opgesteld om vrouwen een actieve rol te laten spelen.

Januka vraagt aandacht voor genderongelijkheid

In de watercommissie kaart Januka de problemen aan waar vrouwen en meisjes voor komen te staan als ze water halen. Hiermee vervult ze een belangrijke rol in de commissie. Haar inzicht draagt bij aan een verbeterd waterbeheerplan dat de beschikbaarheid, bereikbaarheid en betrouwbaarheid van schoon water verzekert.

De invloed van vrouwelijke rolmodellen als Januka is nu al te merken in nieuw beleid. Zo wordt er gewerkt aan een plan om kranen voor individuele huishoudens te verzorgen, in plaats van een openbare kraan. Dit gaat ervoor zorgen dat water makkelijker beschikbaar is voor meer mensen, en er minder tijd nodig is om water op te halen. Het resultaat maakt een groot verschil in het dagelijks leven van meisjes en vrouwen in het dorp! Vrouwen krijgen meer tijd voor andere (inkomensgenererende) taken en meisjes kunnen onverstoord naar school.

Plan International in Nepal

Plan International werkt binnen het WASH SDG Consortium in Nepal om toegang tot veilig en schoon drinkwater te faciliteren voor de gemeenschappen waar we mee samenwerken. We bieden o.a. technische ondersteuning bij het opzetten van een waterveiligheidsplan. Ook wordt er training gegeven in gender transformative WASH, waarbij speciale aandacht is voor meisjes en vrouwen. Ze worden betrokken bij de besluitvorming om ervoor te zorgen dat de voorzieningen ook aansluiten bij hun behoeftes en om gelijke rechten en kansen voor meisjes en jonge vrouwen te bevorderen.

Het nieuwe waterveiligheidsplan is inmiddels uitgerold in Kumarkhat. De inwoners van het dorp hebben informatie gekregen over hygiëne en het onderhouden van sanitaire voorzieningen om vervuiling van het grondwater te kunnen voorkomen. Ook wordt de plaatselijke grondwaterbron beter afgeschermd. Een nieuw hek zorgt ervoor dat dieren en andere ongewenste bezoekers niet bij het water kunnen.

Het WASH SDG Consortium

Ruim 2 miljard mensen hebben wereldwijd nog steeds geen toegang tot schoon drinkwater en 3.6 miljard heeft geen (veilige) toegang tot een toilet. Het WASH SDG Consortium is een zesjarig programma waarin wordt samengewerkt om toegang tot en gebruik van schoon drinkwater, sanitaire voorzieningen en hygiëne te verbeteren. Het programma wordt uitgevoerd in Bangladesh, Ethiopië, Indonesië, Nepal, Tanzania, Uganda en Zambia. De samenwerking bestaat uit SNV, WASH Alliance International en Plan International, in strategisch partnerschap met het Ministerie van Buitenlandse zaken.

Binnen het WASH SDG Consortium wordt er speciale aandacht gegeven aan gender en sociale inclusie, kwetsbaarheid voor klimaatverandering en weerbaarheid van gemeenschappen. We werken samen met plaatselijke partners aan duurzame verandering.