We vieren Internationale Vrouwendag: dit is er al bereikt

We vieren Internationale Vrouwendag! Een mooi moment om stil te staan bij de rechten die voor vrouwen zijn verworven, maar ook aandacht te geven aan wat nog beter kan. De strijd voor emancipatie is namelijk nog lang niet klaar. Daarom komt Plan International dagelijks op voor de rechten van meisjes en vrouwen wereldwijd. Dit jaar waren we officieel partner van de Feminist March op 5 maart in Amsterdam.

Het thema van Internationale Vrouwendag is dit jaar ‘Onbeperkt leefbaar’. Vrouwen worden nog dagelijks beperkt in hun bewegingsvrijheid, blijkt uit ons recente onderzoek. Door discriminatie, straatintimidatie en ander (seksueel) geweld vermijden meisjes het openbaar vervoer of gaan ’s avonds niet de straat op.

Gelukkig zijn er door de jaren heen een heleboel wetten gekomen om vrouwen te beschermen en hun rechten te bevorderen. We noemen er een paar op deze tijdlijn:

1911 – De eerste Internationale Vrouwendag

Op 26 augustus 1910 riep Clara Zetkin (1857-1933), vrouwenrechtenactivist en communist, op tot het houden van een jaarlijkse vrouwendag. De belangrijkste eis was toen nog het algemeen vrouwenkiesrecht. De eerste viering werd gehouden in 1911, vanaf 1921 werd 8 maart gekozen als de vaste dag voor Internationale Vrouwendag.

1946 – De eerste Commission on the Status of Women (VN)

Elk jaar komen de lidstaten van de VN en maatschappelijke organisaties rond Internationale Vrouwendag twee weken bij elkaar in New York tijdens de Commission on the Status of Women. Ze bespreken dan de wereldwijde voortgang van gendergelijkheid. In 2023 is het thema ‘Technologie en innovatie in het onderwijs en gendergelijkheid’. Ook Hiqmat (Ghana) en Lilian (Libanon) van het She Leads-programma van Plan International zijn hierbij aanwezig en zullen de lidstaten toespreken.

1979 – Het VN-Vrouwenverdrag

Nederland tekende het ‘Verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van discriminatie van vrouwen’ (kortweg VN-Vrouwenverdrag) in 1980. Het verdrag roept de lidstaten van de VN op om discriminatie van vrouwen tegen te gaan.

1993 – De Verklaring over de uitbanning van geweld tegen vrouwen (VN)

Deze verklaring was het eerste internationale instrument dat geweld tegen vrouwen aanpakte. Iets wat helaas tot de dag van vandaag nog hard nodig is, want één op de drie vrouwen wereldwijd heeft weleens fysiek en/of seksueel geweld meegemaakt. In de nacht van 11 op 12 maart vraagt Plan International hier aandacht voor tijdens de Nacht Tegen Seksueel Geweld.

2011 – De Instanbul Conventie (de Raad van Europa)

Het ‘Verdrag van de Raad van Europa inzake het voorkomen en bestrijden van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld’ is het eerste Europese juridisch bindende verdrag dat geweld tegen vrouwen probeert te voorkomen. Het werd opengesteld voor ondertekening op 11 mei 2011 in Istanbul. Het doel van het verdrag is om geweld te voorkomen, slachtoffers te beschermen en harder op te treden tegen daders.

2014 – België neemt een seksismewet aan

De wet is bedoeld om seksisme in de openbare ruimte, zoals seksuele straatintimidatie, strafbaar te maken. Maar ook seksuele intimidatie op het werk en andere openbare plaatsen kan bestraft worden op basis van de seksismewet. Niet alleen in België, maar ook in Nederland is straatintimidatie nog een groot probleem: twee op de drie meisjes en vrouwen tussen de 12 en 25 jaar is het afgelopen jaar weleens lastiggevallen op straat (Plan International 2022).

2017 – De Me Too-beweging begint

De Me Too-beweging werd eigenlijk al in 2006 begonnen door Tarana Burke. Zij was zelf slachtoffer geworden van seksueel geweld en wilde via Myspace graag andere meisjes helpen die hetzelfde hadden meegemaakt (Washington Post 2017). In 2017 werd de #MeToo verspreid door een groot aantal acteurs, muzikanten en andere bekende vrouwen. Het doel was om de omvang van seksueel geweld te laten zien. De beweging had groot effect: miljoenen vrouwen spraken zich uit over hun ervaringen met seksueel geweld.

2022 – “Only yes = yes”-wet in Spanje

In 2022 werd in Spanje een wet aangenomen waarin werd opgenomen dat er alleen toestemming kan worden gegeven voor seks door duidelijk ‘ja’ te zeggen. Daarvoor werd alles wat niet een duidelijke ‘nee’ was gezien als toestemming. De wet was een grote overwinning voor veel vrouwen in Spanje die al jaren pleitten voor strengere wetten rondom seksueel geweld (The Guardian 2022).

En nu?

Bovengenoemde wetten en verdragen zijn een enorme stap in de goede richting. Maar we zijn er nog lang niet. Daarom blijven we strijden voor de rechten van meisjes en vrouwen wereldwijd. Zodat deze lijst nóg langer wordt en de wereld straks écht onbeperkt leefbaar is, ook voor meisjes en vrouwen. #GirlTheWorld!