In Sudan woedt een oorlog tegen meisjes en vrouwen

Trigger warning: seksueel geweld en zelfdoding

“De soldaten kwamen naar ons huis en schoten mijn vader neer. Daarna verkrachtten ze me”, aldus de zeventienjarige Sara* uit Sudan. Steeds vaker komen alarmerende verhalen zoals die van Sara naar buiten over de inzet van seksueel geweld en verkrachting als oorlogswapen in het land. Vrouwen en meisjes worden, zoals altijd het geval is in conflictsituaties, ook in Sudan het hardst geraakt.

Uit onderzoek van onder andere Plan International blijkt dat (seksueel) geweld tegen meisjes en vrouwen in Sudan sinds de uitbraak van het conflict significant is toegenomen. Er zijn verhalen bekend van meisjes van slechts negen jaar oud die slachtoffer werden van verkrachting door de strijdende partijen. Ook onze collega’s in Sudan horen schokkende verhalen van vrouwen en meisjes die seksueel geweld meemaakten.

Grote gevolgen

De negatieve gevolgen hiervan zijn enorm. Zo maakte de VN al bekend dat een meisje van elf overleed aan de verwondingen die ze opliep door het seksuele geweld, en zijn er verschillende getuigenissen van vrouwen die overwogen zelfmoord te plegen uit angst voor seksueel geweld.

“Het is hartverscheurend om verhalen te horen over meisjes en vrouwen die kiezen voor zelfdoding omdat ze bang zijn slachtoffer te worden van seksueel geweld”, stelt Mohammed Qazilbash, directeur van Plan International in Sudan. “Het is een wake-up call, de prioriteit moet echt liggen bij het beschermen van mensenrechten.”

Daar komt nog bij dat meisjes en vrouwen die slachtoffer worden van geweld, vaak niet terecht kunnen bij de reguliere gezondheidszorg. Omdat ziekenhuizen bezet worden door de strijdende krachten of juist doelwit worden van de aanvallen, kunnen vrouwen hier niet terecht voor de (psychosociale) zorg die ze juist nu zo hard nodig hebben.

“De baby huilt dag en nacht”

Ook Sara* kreeg hiermee te maken, toen bleek dat ze zwanger was geworden van de soldaat die haar verkracht had. “Met de hulp van onze buren konden mijn broertjes en zusjes en ik vluchten”, vertelt ze. Maar ook in het vluchtelingenkamp waar ze opvang vond, was geen medische zorg beschikbaar. “Toen ik met zeven maanden beviel van mijn baby, was het wederom de buurvrouw die me hielp. Maar omdat er ook geen eten is, maak ik geen melk aan voor de baby. De baby huilt dag en nacht. Het maakt me heel verdrietig en depressief.”

Wat doet Plan International?

Plan International zet alles op alles om slachtoffers van seksueel geweld in Sudan te ondersteunen. Zo geven we trainingen over geweld tegen meisjes en vrouwen en zorgen we ervoor dat ze doorverwezen worden naar gespecialiseerde zorg wanneer ze slachtoffer zijn geworden van seksueel geweld. Ook brengen we in opvangcentra in Sudan en haar buurlanden in kaart hoeveel meisjes en vrouwen slachtoffer zijn geworden van seksueel geweld en zetten we hier veilige plekken voor meisjes en vrouwen op. Daarnaast bieden we ter plaatse psychosociale steun. Jonge moeders als Sara ondersteunen we ook met bijvoorbeeld contant geld, zodat ze spullen voor hun baby kunnen kopen en het risico op uitbuiting afneemt.

Betrek vrouwen bij vredesonderhandelingen

Maar om structurele verandering teweeg te brengen is er meer nodig: dan moet er ook daadwerkelijk naar meisjes en vrouwen geluisterd worden. Daarom pleiten we voor het betrekken van door meisjes en vrouwen geleide organisaties bij vredesonderhandelingen. Want hoewel zij in een oorlog altijd een dubbele prijs betalen, worden ze over het algemeen niet meegenomen als het aankomt op de oplossing. En dat terwijl vrede vaak langer standhoudt als vrouwen wél betrokken zijn bij het tot stand brengen van vrede. Vrouwelijke onderhandelaars geven namelijk meer prioriteit aan de wederopbouw van hun gemeenschap en verzoening tussen bevolkingsgroepen.

Lees ook:Wie denkt dat oorlog mannenwerk is, bereikt nooit vrede
Ook kunnen we alleen door naar vrouwen en meisjes te luisteren zorgen dat hun behoeften en zorgen ook daadwerkelijk gehoord en geagendeerd worden, en de specifieke gevaren waar zij mee te maken krijgen uitbannen. Daarom blijven wij ons, juist in oorlogstijd, inzetten voor het versterken van hun rechten.

* Naam gewijzigd om de identiteit van het meisje te beschermen