Ethiopië heeft de wereld meer dan ooit nodig
De cijfers zijn verontrustend. In januari 2017 hadden ruim 5 miljoen mensen in Ethiopië dringend voedsel nodig. In de tweede helft van dit jaar loopt dat aantal naar verwachting op tot 8,5 miljoen, waaronder 3,6 miljoen ondervoede kinderen en zwangere vrouwen. Ruim 10 miljoen mensen hebben snel schoon drinkwater nodig. Tel daarbij op een paar honderdduizend vluchtelingen uit naburige staten die in kampen leven onder erbarmelijke omstandigheden. De Ethiopische overheid doet zijn best de ergste nood te ledigen, samen met hulporganisaties. Echter, 400 miljoen euro extra is nodig om een nog grotere catastrofe af te wenden.
El Niño deelde een mokerslag uit. De warme luchtstroom tart eens in de drie tot zeven jaar vele landen rond de evenaar met aanhoudende droogte als gevolg. Ethiopiërs zijn de terugkerende plaag gewend. Maar in 2015 sloeg El Niño heftiger toe dan ooit. Meertjes en waterbekkens droogden op, gewassen gingen dood, vee crepeerde. Een catastrofe in een land waar 80% van de bevolking van de landbouw leeft. Bovendien wonen de meeste mensen in de hardst getroffen regio Oromia. Normaalgesproken valt er na een droogteperiode weer regen. Maar sinds 2015 blijft het grootste deel van het land kurkdroog. En op veel plekken waar wel regen is gevallen zijn er overstromingen. Honger, dorst en uitbraak van besmettelijke ziekten drijven de bevolking al twee jaar tot wanhoop.
De Ethiopische overheid is welwillend. In tegenstelling tot de hongersnood van de jaren tachtig heeft de regering dit keer in een vroeg stadium ingegrepen. De overheid investeerde een kleine 600 miljoen euro aan noodhulp. Voedsel en water bereikten gebieden waar het leed aanvankelijk het grootst was. Maar de nood escaleert zienderogen. Ook de diverse hulporganisaties zijn niet meer opgewassen tegen de exponentiële toename van het aantal slachtoffers. Voedselvoorraden en schoon drinkwater raken op, besmettelijke ziekten verspreiden zich snel, en acute diarree maakt steeds meer dodelijke slachtoffers door uitdroging.
Vluchtelingen schipperen tussen geweld en honger
En dan nog de vluchtelingen uit buurlanden. Ogenschijnlijk hebben ze niets te zoeken in Ethiopië. Toch hebben honderdduizenden mensen uit het door oorlog, honger en politieke chaos geteisterde Zuid-Soedan, Eritrea en Somalië uitgerekend hier hun toevlucht gezocht, tot overmaat van ramp. Ze hebben de bizarre keuze tussen geweld in eigen land of honger bij de buren. Maar aan weerszijden van de grens is de situatie uitzichtloos. De meeste vluchtelingen zijn vrouwen en kinderen die in extreem zwakke staat Ethiopië bereiken. Vaak zijn ze wekenlang te voet onderweg geweest. In transitkampen bij de grens worden ze tijdelijk opgevangen en behandeld, kindersterfte is aan de orde van de dag. De vluchtelingenkampen waar ze vervolgens belanden hebben erbarmelijke leefomstandigheden, met slechte hygiëne, schamel onderdak en gebrek aan schoon drinkwater.
Meer hulp nodig
Hulporganisaties doen wat ze kunnen. Met steun van Giro555 zijn Plan Nederland en ICCO actief. Plan Nederland distribueert samen met de overheid voedsel en schoon drinkwater, en in het noorden krijgen kinderen en zwangere vrouwen voedsel en gezondheidszorg. Locale medewerkers organiseren workshops voor duizenden mensen, gericht op het aanpakken van de oorzaken van ondervoeding, betere hygiëne en zuinig omspringen met het beperkte voedsel dat er is. Ook volgden 60 gezondheidswerkers een opleiding om ernstig ondervoede kinderen zo snel mogelijk te identificeren en te helpen. Verder verdeelt Plan Nederland zaaigoed van gewassen die beter bestand zijn tegen droogte, in nauwe samenwerking met locale gemeenschappen, ook gericht op de toekomst. Icco draagt bij aan een betere gezondheidszorg, deelt schoon drinkwater uit, verbetert de hygiëne ter voorkoming van een verdere verspreiding van besmettelijke ziekten, en geeft voorlichting.
Alle inzet ten spijt, de hulp is bij lange na niet genoeg om verdere escalatie van de humanitaire ramp te voorkomen. Meer dan 8 miljoen mensen hebben dringend voedsel nodig. Maar 400 miljoen euro extra is nodig om die mensen in leven te houden. Pankaj Kumar, manager programma’s van Plan Ethiopië, waarschuwde al in januari 2016: “Tenzij we nu in actie komen zal er een noodsituatie ontstaan”. Anderhalf jaar later is zijn doemscenario een feit. Nog steeds wacht Ethiopië op de wereld die toekijkt.
Bronnen: Ocha, ReliefWeb, Plan Nederland, Cordaid, Stichting Vluchteling, ICCO
