Deze jonge activisten zetten zich iedere dag in voor seksuele gezondheid en rechten

Jonge activisten uit Zambia, Ethiopië, Kenia en Sudan kwamen onlangs samen in de Ethiopische hoofdstad Addis Ababa om hun krachten te bundelen in internationaal lobbywerk. De jongeren spreken zich in hun eigen land uit tegen kindhuwelijken, meisjesbesnijdenis en tienerzwangerschappen. De Break Free! alliantie biedt hen een podium om ook internationaal te lobbyen voor het recht om zelf keuzes te maken over relaties, seks en anticonceptie.

En dat is hard nodig, zegt Perrykent (24) uit Zambia. Seksuele voorlichting in het land is beperkt en als jongere kun je niet zomaar een gezondheidskliniek bezoeken. “Internationaal spraken Afrikaanse regeringsleiders af dat jongeren recht hebben op seksuele gezondheidszorg die aansluit op hun behoeften en toegang tot anticonceptie. Tegelijkertijd is het aantal tienerzwangerschappen nog altijd alarmerend hoog.”

Zulke gaten tussen wet en uitvoering beperken vooral meisjes, benadrukt Perrykent: “Hoewel trouwen in Zambia pas legaal is vanaf 21 jaar, worden meisjes in de praktijk eerder uitgehuwelijkt met toestemming van de ouders. Veel meisjes raken daarna snel zwanger. Eenmaal getrouwd keren zij zelden terug naar school en zonder opleiding of eigen inkomen zijn deze meisjes later totaal afhankelijk van hun partner. Seksuele en reproductieve rechten zijn daarom geen kostenpost, maar een investering in een betere toekomst. ”

Regeringsleiders aanspreken

Belangrijk om te beseffen is de gevoeligheid in Zambia rondom seksuele gezondheid en reproductieve rechten, zegt Perrykent: “Praten over methoden om zwangerschap of seksueel overdraagbare ziektes te voorkomen, anders dan onthouding, is controversieel. Net als programma’s op scholen over anticonceptie. De overheid zegt seksuele gezondheid te prioriteren, maar moet dan ook de discussie hierover aangaan en de juiste maatregelen nemen. Break Free! verschaft jongeren de toegang tot instellingen als de Afrikaanse Unie, waar we regeringsleiders kunnen oproepen hun afspraken na te komen zodat onze rechten gewaarborgd worden.”

Over Perrykent

Perrykent (24) uit Zambia is bestuurslid bij SRHR Africa Trust (SAT), één van de partners in de Break Free!-alliantie. Sinds zijn vijftiende spreekt hij zich in de media uit over kinderrechten.

Sudan: besnijdenis als eis voor het huwelijk

Een vergelijkbare situatie ziet Leenah, studente geneeskunde, in Sudan. De wetten zijn er, nu nog de uitvoering: sinds een aantal jaren zijn zowel kindhuwelijken als meisjesbesnijdenis strafbaar in het land. Toch worden nog steeds veel meisjes op jonge leeftijd gedwongen te trouwen. Zij worden dan, als eis voor het huwelijk, besneden.

“Door het gebrek aan seksuele voorlichting, thuis en op school, missen meisjes kennis over eigen lichaam en seksuele rechten”, vertelt Leenah. “Wanneer meisjes uitgehuwelijkt worden, hebben ze vaak geen idee wat hen te wachten staat. In veel huwelijken vindt bovendien seksueel geweld plaats. Terwijl hun lichamen er nog niet klaar voor zijn, worden veel meisjes op jonge leeftijd zwanger.”

Van community tot Afrikaanse Unie

Als lid van een medische jongerenorganisatie geeft Leenah seksuele voorlichting in community’s en verleent ze gezondheidszorg in afgelegen gebieden. “Als groep studenten spreken we ons uit tegen kindhuwelijken en meisjesbesnijdenis. Hoewel deze zaken diepgeworteld zijn en zulke gesprekken vaak weerstand oproepen, staan dokters in Sudan hoog in aanzien. Als medisch student kan ik me uitspreken tegen praktijken die meisjes schaden.”

Net als Perrykent kijkt Leenah ernaar uit om zich op internationaal niveau uit te spreken over seksuele en reproductieve gezondheid en rechten. “De politieke situatie in Sudan is instabiel en zaken als seksuele voorlichting hebben simpelweg geen prioriteit. Ook praten jongeren nauwelijks mee in de politiek en kunnen zij dus niet opkomen voor hun rechten. Met Break Free! kan ik de seksuele en reproductieve gezondheid en veiligheid van meisjes via internationale instellingen aankaarten. Het is cruciaal dat we ons op alle niveaus uitspreken: van binnen onze gemeenschap tot aan de Afrikaanse Unie.”

Over Leenah

Als lid van een medische, internationale jongerenorganisatie pleit Leenah (20) uit Sudan in gemeenschappen voor seksuele en reproductieve rechten en gezondheid en werkt ze aan gerichte interventies tegen hiv/aids.

Break Free! is een vijfjarig programma (2021-2025) van Plan International en de Afrikaanse organisaties SRHR Africa Trust (SAT) en Forum for African Women Educationalists (FAWE), in strategisch partnerschap met het ministerie van Buitenlandse Zaken. Daarnaast werkt Break Free! intensief samen met de Zimbabwaanse organisatie Rozaria Memorial Trust en het KIT Royal Tropical Institute. Het programma wordt uitgevoerd in negen landen: Burkina Faso, Ethiopië, Kenia, Malawi, Mali, Mozambique, Niger, Sudan en Zambia. Met behulp van lokaal gevestigde maatschappelijke organisaties en jongerengroepen zet Break Free! zich in voor de seksuele en reproductieve gezondheid en rechten van jongeren.